Categorie archieven: Column

Trailer van de podcast Lieve Liesbeth is online

Geplaatst op door
Beantwoorden

Vandaag staat de trailer van de podcast Lieve Liesbeth online

zes podcasts verschijnen in september en oktober 2024

In de eerste plaats hartelijk dank voor uw moeite om een vraag aan mij te stellen. Het waren niet de eenvoudigste vragen waar u mee zit. Ik kreeg vooral brieven met meervoudige problematiek en grote zorgen. Dat maakte het beantwoorden niet simpel aangezien ik alleen uw brief had en vaak meer wilde weten om tot een antwoord te kunnen komen. Een antwoord of een begin van een antwoord waar u echt iets aan heeft.

Ik kreeg brieven over zichtbare en onzichtbare wonden. Ik kreeg brieven over gepest worden in een groep meisjes van 7 en 8 jaar en uitstoting uit de groep door haar gewicht. Bezorgde ouders met tienerdochters die een cosmetische veranderingswens hebben en hoe daar mee om te gaan. Maar de meeste brieven kwamen van vrouwen zo van eind veertig die ontevreden waren met hun uiterlijk en bang voor de overgang en de ouderdom.

Mijn richting van antwoorden cirkelen rondom Wie kijkt er met je mee als je in de spiegel kijkt? Met wie vergelijk je jezelf? Jezelf als een ding beoordelen of van binnenuit ervaren?Hoeveel uren scroll je op sociale media?

Ik spreek de wens uit dat de podcasts je mogen ondersteunen in je zoektocht naar zachter en met meer warmte en verwondering naar jezelf te kijken. Tevredenheid over je uiterlijk heeft daar alles mee te maken.

De host van de podcasts is Rachel van de Pol. We kenden elkaar niet maar hebben elkaar leren kennen door onze gesprekken. Zij en ik schelen dertig jaar en ik vermoed dat dat meerwaarde heeft, zodat we de vragen vanuit meerdere perspectieven en generaties konden bekijken. Maar luistert u zelf.

Alle docenten en leerlingen een leerzaam jaar gewenst

Geplaatst op door
Beantwoorden

De scholen zijn begonnen in het midden van het land. Zelfs nu ik met pensioen ben en daar feitelijk niets meer mee te maken heb, voel ik het verwachtingsvolle van het leren, van het beginnen. Verwachtingsvol in het nieuwe durven stappen. Veel kinderen van vier jaar maken dit mee. Ook de kinderen van 12 die vandaag voor het eerst naar de middelbare gaan, zullen gespannen zijn, nerveus en vol verlangen naar wat ze gaan meemaken. En dan een grote groep 17 en 18 jarigen die vandaag voor het eerst naar het hoger onderwijs gaan.

Jarenlang mocht ik daar dichtbij zijn. Duizenden studenten die voor het eerst op de uithof rondzwierven. Altijd in grote groepen op zoek naar de lokalen waar ze moesten zijn. Luid pratend en giechelend en de trappen en gangen blokkeren omdat ze de weg nog niet kenden. En ieder jaar altijd opnieuw na enkele weken, wisten hun lichamen hoe ze zich in de gebouwen moesten bewegen en gingen ze op in de academische gemeenschap.

Ja ik mis het vandaag. Dat begin. Dat verlangen zo voelbaar dat ik het zelfs nu nog in mijn lichaam kan voelen. Ik spreek de wens uit dat ze veel mogen leren en docenten treffen die hen zien en op een speelse manier kunnen begeleiden in dit belangrijke ontwikkelingsproces. Dat ze docenten hebben die de lol van het leren kunnen overbrengen en die veel van hun leerlingen verwachten.

Ik ben optimistisch omdat ik zeker ben van dit universele verlangen om jezelf, de andere mensen en de wereld te leren kennen. Afgelopen week was ik in de prachtige boekwinkel Broese in Utrecht en ik keek mijn ogen uit. Niet alleen naar de gigantische hoeveelheid boeken maar vooral door de enorme hoeveelheid jonge mensen die, ook hier, in groepjes in de winkel boeken aan het uitzoeken waren. Bijna allemaal op zoek naar Engelse boeken. Ik zag hun plezier van het uitzoeken welk boek ze zouden nemen. Ik zag zelfs een enkeling met een hele stapel boeken. Ademloos stond ik ze te observeren. Kan me niet herinneren ooit zoveel jonge mensen in een boekwinkel te zien.

Het gaf me hoop. Het vervult me met blijdschap. Alle docenten en leerlingen een prachtig leerzaam jaar gewenst.

Perspectief een hoopvol boek

Geplaatst op door
Beantwoorden

Het boek van Angela Stoof is een heerlijk optimistisch boek om te lezen. En niet zomaar hoopvol maar ondersteund en ingebed in interviews met mensen uit verschillende werkvelden waar een begin van verandering te bespeuren is.

Ik heb genoten van het boek omdat het goed is geschreven, een belangrijk boodschap geeft en concrete handvatten. Zij legt theorie heel helder uit en maakt mooie lussen tussen verschillende hoofdstukken waardoor zij haar lezers helpt, ook als zij deze theorie niet kennen, om het snel in zich op te nemen.

Stoof laat goed zien hoe onze denkbeelden, mensbeeld en vooral daardoor onze verhouding tot de wereld als een ding, ons ontmenselijkt. Ik citeer haar zodat u kunt proeven wat ze schrijft: ” De mens, als laatmodern subject, wil volgens Rosa over alles beschikken. Alles wat verschijnt moet gekend, beheerst, veroverd en bruikbaar gemaakt worden. Zijn centrale stelling is daarom dan ook dat de wereld een punt van agressie is geworden. Bergen moeten worden beklommen, minnaars moeten worden veroverd, examens moeten worden afgelegd en alles wat we waarnemen aan en in ons eigen lichaam moet worden geoptimaliseerd. Maar dit heeft ook een keerzijde”.

De keerzijde is dat we geen relatie meer aangaan met de ons omringende wereld. Wij mensen zijn gebouwd op wederkerigheid. Resonantie vraagt om niet met verdinglijking naar onszelf en de wereld te kijken maar vanuit geraakt durven worden, vanuit openheid met eigen ogen, hart en stem.

Lees haar boek en laat je raken, laat je inspireren, om jou te durven zijn en met frisse ogen naar de ander en de wereld te kijken.En laaf je met de interviews die ze heeft gehouden met mensen die al begonnen zijn om hun hoop vorm te geven.

ps. De genoemde Rosa die in het citaat wordt genoemd is Hartmut Rosa met zijn boek Onbeschikbaarheid uit 2022 ook zeer de moeite van het lezen waard.

Manuscript ingeleverd en zes podcasts gemaakt

Geplaatst op door
Beantwoorden

Ondanks de hitte stevig doorgewerkt. Afgelopen zondag mijn manuscript ingeleverd. Een fantastische samenwerking met de eindredactrice Mieke van Dalen, zij heeft mijn manuscript van ruim 50.000 woorden teruggebracht naar 40.00 en van tien naar acht hoofdstukken. Zo knap hoe zij het hele manuscript in zich op kan nemen en voor kan stellen om een bepaalde paragraaf van hoofdstuk 7 naar hoofdstuk 3 te verplaatsen. Of me wijst op dubbellingen en onduidelijke zinnen en alles wat ze voorstelt met aardigheid omkleed. Maar ook met de vuist op tafel. Dit kan echt niet. Heerlijk helder en aardig en dat alles in een hoog tempo.

Daarnaast wilde uitgeverij Ten Have graag een aantal podcasts rondom mijn boeken. Lezers mochten vragen stellen en we hebben zes podcasts gemaakt, waar in ieder aflevering een brief centraal staat. Rachel van de Pol is de host en een hele fijne gesprekspartner. Leuk dat ze dertig jaar jonger is, heel goed voorbereid en dat we echte gesprekken hebben gevoerd waarin ook persoonlijke verhalen verweven zijn. We bespraken een brief van een ongeruste moeder over het pesten van meisjes onderling over dik en dun. Veel brieven waren best wel pittig qua problematiek. We hebben geprobeerd daar zo respectvol mogelijk mee om te gaan, zoals een brief van een vrouw van 52 met een zichtbare afwijking in haar gezicht. Als de podcasts klaar zijn en online komen, zal ik ze ook op mijn website plaatsen.

En nu een paar weken rust met yoga, pilates, wandelen en zo maar lezen waar ik zin in heb. Jammer genoeg speelt mijn lymfoedeem in deze hitte nogal op dus ik hou het kort en ga weer even goed wandelen.

Wit, slank, lang haar en gespierd: AI influencers

Geplaatst op door
Beantwoorden

Deze foto is genomen in 2019 ter ere van het verschijnen van Je bent al mooi. De schoonheid van imperfectie.

De Volkskrant heeft haar magazine van 11 augustus 2024 helemaal besteed aan het schoonheidsideaal. Vier grote artikelen. Onmenselijk mooi: schoonheid door de ogen van AI (volkskrant.nl)

Het eerste artikel Onmenselijk mooi: schoonheid door de ogen van AI gaat over de invloed van door AI gemaakte beelden van menselijke lichamen, waar geen levend mens aan kan voldoen. En dan hebben we direct het probleem bij de kop. Is het voor de kijkers duidelijk dat dit een gefabriceerd beeld is? Lang niet altijd. Maar dat wil nog niet zeggen dat het gemanipuleerde beeld geen invloed heeft, dat heeft ze wel, namelijk een stereotype beeld van vrouwen, als ideaalbeeld in onze hersenen, geplant.

Sportschoolstress bij jongens: stereotype van “mannelijkheid”wordt steeds normaler. ook voor de jonge mannen uiteraard hetzelfde probleem. Door de opgepompte spierbundels en platte buik, haarloos gemaakt van het lichaam, komt ook dit stereotype als ideaalbeeld in hun hersenen en vergroot het hun onzekerheid en ontevredenheid over hun uiterlijk.

Mensen vergelijken hun eigen lichaam en gezicht met dat ideaalbeeld in hun hoofd en je begrijpt hoe onechter dat ideaalbeeld is des te ontevredener mensen worden. Tevens worden de traditonele beelden van vrouwen en mannen, zelfs extreem uitvergroot, weer als schoonheidsideaal naar voren geschoven. Dit levert voor veel jonge mensen grote problemen op want zij kunnen zich niet vinden in die plastic beelden en gaan wanhopig op zoek naar wie ze zijn.

Het interview met Giselinde Kuipers gaat over schoonheid als ongelijkmaker. Hoe kon het belang van schoonheid zo toenemen, wordt als vraag gesteld en beantwoord vanuit de ontwikkeling van de spiegel en de visuele beeldcultuur rond 1920. De diensteneconomie, de opkomende consumptiecultuur in de jaren zestig, de invloed van reclames, zelfoptimalisatie en de bewustwording van de bekekene te zijn. De opkomst van de cosmetische chirurgie wordt niet expliciet genoemd, terwijl die toch al een aantal jaren via de media het normaliseringsproces sterk hebben beinvloedt. Denk aan het eerste Make me Beautiful programma’s op televisie en nu de invloed van door AI gegenereerde beelden op Instagram en TikTok. Onze jonge mensen die veel op sociale media scrollen, zien op deze manier duizenden gemanipuleerde beelden over vrouwelijkheid en mannelijkheid. Daar is moeilijk tegen op te boksen.

Het laatste artikel van de schoonheidsspecial gaat over de trends van de laatste vijftig jaar.

Ik zie in dit gemanipuleerde schoonheidsideaal een enorme teruggang en onvrijheid om vrouwelijkheid en mannelijkheid vorm te geven. Mannelijkheid en vrouwelijkheid vormen een woordpaar en hebben geen essentie, maar staan in relatie tot elkaar. Wij zijn allemaal vrouwelijk en mannelijk in een bepaalde verhouding en door de uitersten als ideaalbeeld te presenteren, wordt verbinding tussen mensen heel lastig.

Je bent al mooi. Durf jou te zijn.

Voelt u de druk om alles te kunnen en te zijn? Schrijf me

Geplaatst op door
2

Lieve mensen

Mijn nieuwe boek Zeg me wie ik ben, is in de eindredactiefase. Wat een monnikenwerk en wat een geduld en precisie moet een mens daarvoor opbrengen. Het is niet mijn favoriete deel van het schrijfproces maar wel noodzakelijk. Wat ben ik blij met Mieke van Dalen, mijn geweldige eindredactrice die niet alleen corrigeert maar ook actief meedenkt over structuur.

Ik had een concept ingeleverd met tien hoofdstukken en dat zijn er nu 8. Allerlei zinnen en stukjes tekst weet zij te verschuiven en verplaatsen, waardoor de tekst strakker wordt en daardoor leesbaarder. Het lijkt wel alsof mijn hele manuscript in de breedte in haar geheugen zit. Zij legt daarbij alles met een vriendelijke toon aan me voor, zonder dat ze mijn stem aantast. Ik kijk er met bewondering naar.

Naast de eindredactie zijn we vanuit uitgeverij Ten Have bezig met een podcastserie. Lezers kunnen vragen stellen, onderwerpen voorstellen, die we in de podcast kunnen bespreken. Waar wil jij meer van weten? Ik heb al mooie en ontroerende brieven van mensen met wonden in hun gezicht gekregen en ook anorexia is een geliefd onderwerp. Schroom niet en stel me uw vragen rondom uiterlijk, zelfbeeld, de relatie met anderen, de maatschappelijke druk, cosmetische chirurgie of sociale media. Stel uw vraag als ouder, als docent, als consument, als vriendin, als nieuwsgierige of welke positie u maar verkiest. Waar zit u mee?

Ook zonder deze oproep schrijven mensen me of spreken me aan tijdens lezingen, maar een persoonlijke vraag stellen waar ik de tijd voor kan nemen, verhoogt de kwaliteit van mijn respons. Ik kijk ernaar uit. Wacht niet te lang. Stuur uw brief naar e.m.woertman@uu.nl liefst voor 9 augustus a.s. zodat ik die kan beantwoorden, uiteraard anoniem, in de podcastserie.

Buitenkunst dat zou iedere stad en dorp moeten organiseren

Geplaatst op door
Beantwoorden

De afgelopen week was ik in Dronten. Buitenkunst, heet de vrijplaatst en deze bestaat al 54 jaar. De opening is met Pinksteren in Drente en gaat dan in de zomervakantie over naar Dronten, waar 7 weken uit allerlei kunstvormen te kiezen valt. Schrijven, dansen, theater, fotografie, beeldhouwen, schilderen, animatie en zingen, heel veel zingen, vaak op hoog niveau. Op het terrein staan een aantal grote werktenten, waar de kunsten vorm kunnen krijgen maar ook het omringende bos wordt goed gebruikt.

Nooit eerder was ik daar geweest maar wel goede verhalen gehoord van mijn schoonzus en geliefde maar ik dacht dat is niets voor mij, omdat ik mezelf niet creatief vind, niet van kamperen houdt en geen groepsmens ben. Maar goed aangezien ik ieder jaar iets nieuws probeer, koos ik met grote aarzeling dit jaar voor Buitenkunst en om niet helemaal ontregeld te raken, koos ik voor de kunstvorm die ik het meest omarm en dat is schrijven, essay schrijven, dit keer.

Het essay is een vrije literaire vorm en betekent probeersel. In de folder staat de volgende wervende tekst: “Al schrijvend en lezend onderzoeken we hoe je verschillende literaire genres combineert, hoe je teksten van anderen kan gebruiken, hoe je een essay persoonlijk maakt en hoe je het geheel onder spanning zet”. De workshops werden door Anja Sicking gegeven en we waren met 17 cursisten, 4 mannnen en 13 vrouwen in de leeftijd van 19 tot dik in de 70. 12 workshops in een week, dat was aanpoten.

De eerste opdracht die we kregen was een Voetnoot bij de menselijke komedie te schrijven, geinspireerd op de voetnoten van Arnon Grunberg die dit dagelijks, acht jaar lang, voor de Volkskrant deed met maximaal 150 worden. Dat was nogal een uitdaging omdat ik meestal langere teksten schrijf. Ook is mijn werk niet doorspekt met beeldspraak en metaforen en die moesten er zeker in en dat alles op een stellige, prikkelende toon. Na de voetnoot, maakten we nog drie essays, steeds met meer woorden en met andere opdrachten, zoals zintuigelijk schrijven.

Zie hier het resultaat zoals we die uiteindelijk aan de anderen hebben laten zien in de vorm van een leestafel.

Ik sliep die week als een roos in ons tenthuisje, at in het restaurant waar prima maaltijden werden geserveerd door zeer aardige jonge mensen en ging na een week met vier min of meer affe essays naar huis, waar ik nog steeds het gezang hoor uit de zangworkshops en beelden van schilderijen en dans op mijn netvlies heb van al die kunstenmakers en bovenal de echo’s van verhalen van de andere schrijvers. Dank voor deze prachtige ervaring. Ik gun iedere stad en dorp een buitenkunst plaats, waar we aan elkaar vragen, wat ga jij maken?

Lieve Liesbeth, stel de vraag die je altijd al wilde stellen

Geplaatst op door
Beantwoorden

In de podcastserie Lieve Liesbeth is Rachel van de Pol de vaste host. Zij gaat met mij in gesprek om jullie vragen te beantwoorden. Dat is een leuke vorm want ik krijg bijna dagelijks vragen van lezers, middelbare scholieren die een profielwerkstuk maken, mensen die in een leesgroep zitten, organisatoren van een lezing, symposium of congres en ik antwoord hen dan via de mail. Maar nu kunnen jullie die vragen en de antwoorden gaan horen.

Mijn lezers worden nadrukkelijk gevraagd om een vraag in te sturen. Voel je vrij om iedere vraag te stellen die je wilt. Dat betekent uiteraard niet dat ik al jullie vragen kan beantwoorden. Soms zal ik zeggen, wat nu ook al gebeurt, daar heb ik nog nooit over nagedacht of daar heb ik geen kennis of ervaring mee. Maar regelmatig kan ik iemand toch op weg helpen of een begin van een antwoord bieden.

Ik krijg vragen van moeders die met hun handen in het haar zitten omdat hun jonge dochter een cosmetische ingreep wil of op de basisschool al make-up gebruikt. De vraag cirkelt dan altijd rondom hoe kan ik haar tegenhouden? Of hoe kan ik haar laten zien hoe mooi ze is?

Ook mannen mailen me met deze vraag namelijk hoe ze hun vrouw kunnen overtuigen dat ze al prachtig zijn. Ik krijg vragen van mannen die graag een jurk dragen en ze sturen dan een foto mee, met de vraag hoe ik daarover denk.

Vragen rond zelfwaardering, de wens om tot een positiever lichaams- en zelfbeeld te komen, vormen waarschijnlijk de meest gestelde vragen. Hoe kan ik mijn negatieve manier van kijken veranderen? Is het mogelijk om een zelfbeeld te veranderen? Hoe is het mogelijk dat iemand die biologisch knap is, zichzelf niet altijd mooi vindt?

Psychologie van het uiterlijk, hoe het lichaamsbeeld ontstaat, Je bent al mooi en Wie ben ik als niemand kijkt, mijn meest recente boeken, bieden genoeg stof tot vragen. Maar het kan ook een probleem/vraag zijn uit je leven waar je tegenaan loopt en waar ik nog niet over heb geschreven. Ik kijk ernaar uit. Je kunt je vraag sturen naar e.m.woertman@uu.nl. Uiteraard zal ik discreet met je vraag omgaan.

Ik speel vrouw maar het voelt als bloedserieus

Geplaatst op door
Beantwoorden

Identiteit fascineert me mateloos. Hoe identiteit tot stand komt, wat het eigenlijk is en wat de invloed van de tijd en cultuur daarmee te maken heeft, zijn vragen waar ik al vaker over schreef en die in mijn eigen leven steeds weer terug komen. Het wonder dat we denken dat we een vrouw, moeder, dochter, geliefde, geleerde zijn in plaats van dat we ons realiseren dat we al deze rollen spelen. Maar een nog groter vraagteken is dat het spel spelen van een rol voelt als werkelijkheid.

De enige die dat doorhebben zijn prostituees. Zij zeggen “ik speel de hoer”. Ik denk dat de nieuwe ministers ook het gevoel hebben dat ze minister spelen maar dat zeggen ze niet hardop. Iedere nieuwe baan, ieder diploma dat we behalen, doet iets met wie we denken te zijn. Zet iets nieuws in beweging en zoekt openingen in onze identiteit om de nieuwe rol op te kunnen nemen. In onze levensloop komen er nieuwe identiteiten bij en gaan er delen af, als we bijvoorbeeld met pensioen gaan of scheiden of ernstig ziek worden. Deze veranderingen kunnen accepteren is hogere levenskunst.

We beginnen allemaal met het spelen van een toegewezen gender, een toegewezen rol, die door de tijd en plaats en taal al betekenis heeft, voor onze geboorte.

Voorbeelden zien en die dan volgen, nadoen, en als we dat spel een tijdje spelen, voelt het alsof we het zijn. Een duidelijk voorbeeld is moeder worden. Je wordt moeder door het krijgen van een kind. Ons kind maakt ons moeder maar dat zijn we niet vanaf dag 1. We hebben andere moeders bezig gezien, we hebben erover gelezen, we hebben films gezien, boeken gelezen en hebben zelf ervaring, als kind met een moeder. Maar zelf moeder worden, is een vaak langdurig proces, en voor sommigen van ons, blijft het een levenslange vervreemdende ervaring en voor anderen is het moederschap een jas die past.

Vrouw spelen, je eigen moeder nadoen of je tegen je moeder afzetten, om een eigen identiteit als vrouw te ontwikkelen. Vrouw spelen en lippenstift opdoen en merken dat mannen op je reageren en dat verwarrend vinden. Vrouw spelen en je meer met de vader identificeren.

Ik las dat dit jaar voor het eerst vrouwen die ouder zijn dan 28 jaar mee mogen doen aan de miss universe verkiezing en dat zij moeder mogen zijn. Blijkbaar zijn mooi zijn en moeder zijn, geen elkaar uitsluitende categorieen. Dus zelfs in de wereld van de schoonheidsidealen is verandering mogelijk.

Texel is heerlijk ook als het koel is

Geplaatst op door
Beantwoorden

Wat is toch de kracht van de waddeneilanden? Zodra ik op een boot stap richting een waddeneiland word ik al rustig en blij.

We zijn weer op een van de waddeneilanden, Texel, in ons vertrouwde huurhuisje. Vannacht regende het heerlijk tegen de ramen en ook vanmorgen bij het wakker worden, regen. Even op buienradar kijken, want op de wadden, regent het zelden een hele dag, wanneer het droog zou worden en de radar zei om 14.00 uur. En ja hoor, de zon brak door en prachtige wolken formaties lieten zich zien. Ik heb weer vogels gezien die ik nooit eerder zag en herkende de scholekster en vinkjes, het roodborstje en de merels, en ik zag vogels met een groene voorkant, maar weet nog niet hoe die heten.

Voor negen dagen, heb ik acht boeken mee genomen. Je kunt nooit teveel boeken meenemen, is mijn mening. Een kookboek, wat filosofie, theologie en boeken over het lichaam zodat ik kan kiezen. Daarnaast kan ik nog lenen van de boeken die Barend heeft meegenomen vooral poezie en boeken over muziek.

Dus fijn dat het niet zo warm is en ik heerlijk kan lezen. Mijn manuscript is naar de eindredactie en vrijdag hebben we het eerste overleg wat zij van het manuscript vindt. Maar nu dus vooral leegte en ruimte en veel slapen en lezen. Het kookboek van Alice Waters over de kunst van het simpel koken heb ik gisteravond in bed gelezen. Wat een heerlijk stimulerend boek en je begrijpt dat het water me al in de mond liep. Vandaag in ieder geval een soepje maken en een bulgursalade met verse biologische tuinboontjes. En dan weer lezen. Heerlijk, heerlijk.

De kracht van de waddeneilanden is volgens mij de rust en de ruimte waardoor het levende lichaam weer aangesproken en vitaal wordt in plaats van het tweedehands leven van amusement en verstrooiing waar we leeg en dof van worden.