Categoriearchief: Column

De Woudkapel wat een schitterende plek

Geplaatst op door
Beantwoorden
Woudkapel 16 maart 2023

Wat een schitterende plek de Woudkapel in Bilthoven, voor vrijdenkers en zinzoekers. Ze hebben net hun 100 jarige bestaan gevierd. Kijk eens op hun site www.woudkapel.nl en je ziet een keur aan lezingen, muziek, exposities, films, dansavonden en inspiratiedagen.

We werden ontvangen door een bestuurslid. De Woudkapel wordt gerund door een grote groep vrijwilligers die zich met hart en ziet inzetten. De kapel ademt rust, bezinnig en omarming uit en zo ook de mensen.

In de lezing probeer ik Wie ben ik als niemand kijkt te verbinden aan het boekenweekthema Ik ben alles. Mijn openingszin was “Waar begin je je verhaal? Waar ligt het begin van degene die je bent?

In het middendeel vertelde ik over dat je gaat lijken op wat je vereerd dus wees voorzichtig aan wie je je liefde, tijd en toewijding geeft. Werkelijk contact vraagt om tederheid. De tast is het zintuig van wederkerigheid.

Afrondend zei ik dat we een mens met vele gezichten zijn. Empathie met mijzelf is minder makkelijk dan het lijkt, om de eenvoudige reden dat het mijzelf, minder mij en minder zelf is dan gedacht. We laten ons een identiteit aanmeten door de ander en beseffen dat nauwelijks. Vervreemding is geen vervreemding van een oorspronkelijke identiteit maar van wat ons lichaam ervaart en niet werd gevalideerd.

Zo krijgt u een beetje beeld van deze lezing in het kader van de boekenweek in de prachtige Woudkapel. Vele vragen werden er gesteld en er ontstond resonantie. Ik ga er zeker nog eens terug en heb al verschillende aansprekende activiteiten gevonden om naar uit te kijken. Dank aan de Bilthovense boekhandel voor deze uitnodiging en de mooie avond. Dank aan het publiek die mij zo open onthaalde.

Boekenbal Ik ben alles

Geplaatst op door
Beantwoorden

Boekenweek 2023 waarvan vrijdag 10 maart 2023 de aftrap was met een boekenbal in de Amsterdamse Schouwburg. Het thema is Ik ben alles en de dresscode grenzeloos met een vleugje oranje of roze.

Het sneeuwde vrijdag en het was erg koud in Amsterdam. Ik had een hotel geregeld op loopafstand van het boekenbal om op deze manier nog meer te genieten van mijn eerste boekenbal. Mijn uitgeverij in de persoon van Niels Cornelissen had kaarten voor me aangevraagd. Hoe de selectie precies gaat is me nu nog niet helemaal duidelijk maar mijn uitgever Ten Have vroeg de kaarten aan bij het CPNB en tot mijn plezier kreeg ik ze ook.

Om iets voor 22.00 liepen we in de kou naar het bal. Het gebouw was mooi verlicht en op de gevel was te lezen “De literaire vrijheid is ons grootste goed”. Er waren een soort rookmachines opgesteld buiten en behalve een soort mist die dat veroorzaakte, gaven ze misschien ook wel wat warmte af. In de rij was het een gezellig soort gekeuvel. De kaartcontrole verliep snel en binnen kregen we consumptiemuntjes en werd ons de garderode gewezen. Direct werd ik door twee vrouwen gedag gezegd. Een was een journaliste die me ooit geinterviewd had en met een andere vrouw had ik in een Forum gezeten. Grappig. Ik vond dat ook wel knap van hen want ik had de hele avond iets van hoe heet hij/zij ook alweer.

Na een glas champagne of sekt, het was in ieder geval iets met bubbels, gingen we vrij snel dansen. Dat was best lang geleden en in het begin werd lekker dansbare muziek gedraaid. Na een nummer of vijf, ploften we in de mooie rode stoelen en keken onze ogen uit. Uiteraard waren er veel schrijvers maar ook veel media mensen. Het leukste vond ik dat de vrouwen er zo verschillend uitzagen.

Amper opgespoten lichaamsdelen gezien. Wel een keur aan verschijningen. Onopgemaakte vrouwen, kniekousen met bloemetjes jurk, maatpakken, cocktailjurken, vrouwen van wie de lichaamsvormen goed te zien waren, zwangere vrouwen, oudere vrouwen in prachtige gewaden.

Rondom oudere schrijvers toch hier en daar een kleine hofhouding maar ik vond het vooral vrolijk en druk.

Iets na twaalf uur vond ik het welletjes en innig tevreden verlieten we het bal. In de hal van de schouwburg kregen we een notitieboekje en mochten we een boek uitkiezen. Een van de 25 boeken die door het CPNB waren uitgekozen als tip in de boekenweek. En tot mijn grote plezier stond mijn boek er ook bij. Kijk maar op de foto. Daar liep ik wel over te gniffelen want de boeken waren allemaal met hetzelfde zilveren papier ingepakt zodat je niet wist welk boek je pakte. Hoe leuk zou het zijn als Marion Bloem of Annejet van de Zijl mijn boek zou kiezen. Of Joost Prinsen. Met een grote glimlach liepen we naar ons hotel.

Weg bij je scherm en terug naar je lichaam voor eerstehandservaringen

Geplaatst op door
Beantwoorden
Isabella en Iris in de keuken met oma Lies

Een van de fijnste dingen om te doen is met mijn kleindochter bakken en koken. Samen in de keuken staan. Soms doet er een vriendinnetje mee. De aandacht van eerst het recept lezen. De spullen bij elkaar zoeken en de volgorde bepalen. Hoe verhouden onze lichamen zich tot elkaar in de keuken die niet heel groot is? En dan het kijken naar elkaar, knipogen, praten en lachen. Met de ellebogen in de bloem en het eindeloos kneden van de meel. Het plezier en trots van iets nieuws leren en dan samen eten.

In Vrij Nederland las ik een intrigerend artikel van Tom Grosfeld met de titel Ontsnap aan je scherm en keer terug naar je lichaam. In dit heldere stuk vertelt hij dat hij alleen in het spelen met zijn zoontje voelt dat hij een lichaam heeft. Sterker nog dat hij in het stoeien met zijn zoontje voelt dat hij een lichaam is.

Grosfeld geeft sterke voorbeelden van de ontljving via de telegraaf, de vaste telefoon, televisie en de digitale ontwikkeling via internet en smartphone. Het lichaam wordt dan een sta in de weg.

“Daarmee verdringen we in toenemende mate de directe ervaring van onze handelingen, voelen de volheid ervan steeds minder, zoals ik dat als kind al deed toen ik de directe ervaring van iemand verkering vragen- de spanning vooraf, het rood worden, het trotst zijn op jezelf omdat je het toch maar mooi gedaan had en het eventuele kusje (of de afgang) na afloop- uitbesteedde aan het veilige virtuele alternatief: een bericht via msn. Een ervaring uit de tweede hand”.

Wat raak wat Grosfeld hier beschrijft. Even een appje sturen aan iemand en zeggen dat je hem/haar leuk vindt. Inderdaad een tweedehands ervaring. De mens ontdekt zichzelf en de wereld immers via de ontmoeting, in het zintuigelijke contact met feitelijke dingen en mensen. Direct, onbemiddeld en dus heel lichamelijk in het kloppen van je hart, het knikken van je knieen, je opgetrokken schouders, je verwachtingsvolle blik en dan het magische moment of de ander resoneert.

Laten we elkaar aankijken, naar elkaar knipogen, een bemoedigend klopje geven, glimlachen, samen stoeien, samen slapen, samen vrijen, samen koken, voelen en ruiken, onbemiddeld en direct, van mens tot mens. In deze eerstehands ervaringen voelen we dat we echt leven en in verbinding staan met elkaar en de ons omringende wereld.

Iedere woensdagavond zit ik doodmoe en innig tevreden nog even de krant te lezen en ga dan vroeg naar bed met een grote glimlach om mijn lippen.

Schiermonnikoog pleisterplaats van rust en inspiratie

Geplaatst op door
Beantwoorden

foto Linda van Ooijen

Ieder jaar ga ik met twee jongere vriendinnen een week naar Schiermonnikoog om uit te rusten, bij te praten en te schrijven. Ook wandelen hoort erbij zoals je op de foto kunt zien. Het blijft bijzonder om op Schier te lopen en bijna geen mens tegen te komen in deze weidsheid. Deze week veel harde wind en regen en iedere middag verschijnt dan toch even de zon. Hier en daar beginnen al wat struiken uit te lopen en ook wat konijnen gezien en veel vogels.

We schelen een jaartje of dertig in leeftijd en dat speelt naar mijn idee geen enkele rol. We spreken open over relaties, het onderwijs en het klimaat. We voelen ons alledrie verbonden met andere levende wezens en de ons omringende natuur. We vertellen over ervaringen van eenheid en heel voelen en over onze gebrokenheid.

Soms zwijgen we uren en zit ieder achter haar laptop om nieuw onderzoek op te zetten, een nieuwe cursus te maken of een artikel te schrijven. Ik heb deze week mijn cursus Wie ben ik als niemand kijkt voor de HOVO in de zomer van 2023 in Utrecht in de steigers gezet. Heel fijn om zo op tijd te beginnen, zonder stress, en weer iets nieuws te maken. In gedachten praat ik al met de cursisten. Grappig eigenlijk want ik heb geen idee wie er mee gaan doen.

Vannacht kwam er ook nog een nieuw boek langs maar die heb ik gevraagd om nog even te wachten. Zondag de kerkdienst in de Keizersgrachtkerk en met de voorbereidingen voor de boekenweek heb ik mijn handen voorlopig meer dan vol.

Vandaag nog ruimte en rust en samen zijn. Heerlijk.

Spraakmakers over vrouwen, voedsel, uiterlijk en het sprookje van het ideale gewicht

Geplaatst op door
Beantwoorden

Spraakmakers – 30 januari 2023 – NPO Radio 1 Gemist | NPO Radio 1

Vanmorgen bij het radiopgramma Spraakmakers spraken we over het essay van Sarah Meuleman dat zij schreef voor NRC handelsblad. https://www.nrc.nl/nieuws/2023/01/06/het-sprookje-van-het-ideale-gewicht-elke-vrouw-gelooft-erin-a4153545

Het sprookje van het ideale gewicht vertelt het verhaal dat er pas van ons wordt gehouden als we heel slank zijn met grote borsten en billen, want dat is het huidige schoonheidsideaal.

Waarom laten we ons als vrouwen zo gijzelen, terwijl we allemaal weten dat een levend wezen niet kan voldoen aan gemanipuleerde beelden. Dat komt omdat we massaal in ons hoofd wonen waar de beelden hun invloed kunnen uitoefenen. We vergelijken ons levende lijf met die ideaalbeelden en zijn heel ontevreden.

De enige oplossing is uit het hoofd in het lichaam en voelen wat je lijf nodig heeft aan rust, aan voedsel, aan strelingen, aan bewegen en daaraan toegeven. Durf jou te zijn. Wees voorzichting en kieskeurig waar je je tijd, aandacht en liefde aan geeft.

Stop met het objectiveren en jezelf als een ding te zien dat de commando’s uit het hoofd moet opvolgen maar VOEL. Stop met het streven naar perfectie maar voel wat je vandaag nodig hebt, wat je vandaag te geven hebt en geniet van wat je lijf allemaal kan.

Hoera voor de bibliotheken en de boekwinkels

Geplaatst op door
Beantwoorden
fotograaf Barend Boot in de bibliotheek van Roden 22 januari 2023

Zondag 22 januari 2023 was ik gevraagd om over mijn nieuwe boek te vertellen in de bibliotheek van Roden die in samenwerking met boekhandel Daan Nijman deze middag had georganiseerd. Een open middag over Wie ben ik als niemand kijkt waar ik geinterviewd werd door Annette Timmer en waar het publiek een actieve bijdrage aan leverde. In een uitverkochte zaal werden we warm welkom geheten.

Annette Timmer is presentator, interviewer en organisator. Ze is samensteller en medepresentator van De Literaire Hemel en andere literaire evenementen. Een uur lang gaf ze door haar diversiteit aan vragen het publiek een mooie context rondom mijn boek. Varierend van persoonlijke vragen rondom kledingkeuze, mijn rol in mijn gezin van herkomst, mijn ziekte en kracht, het sociale stijgen en mijn liefde voor bibliotheken tot de inhoud van mijn boek en een stukje voorlezen.

Als ik vroeger dagdroomde over mijn toekomst dan zag ik altijd een grote boekenkast voor me met een makkelijke stoel en een leeslamp. De rest van een eventueel huis kon ik niet verzinnen. Boeken als openingen naar andere werelden waren in mijn televisie- en internetloze jeugd voor mij van levensbelang. Maar ook nu nog leer ik bijna met ieder boek dat ik lees iets nieuws.

De laatste vraag die een mevrouw van 80 jaar me stelde wil ik graag delen. Ze zei:”ik ben net zo’n nieuwsgierig iemand zoals u. Er is zoveel interessants en moois te horen, te zien en mee te maken. Kunt u me helpen hoe ik hiermee om kan gaan”.

Ik zei tegen haar. Ik lees Genesis op dit moment van Jonathan Sacks. Van hem leer ik dat kiezen heel belangrijk is. We hebben allemaal drie geschenken te geven in het leven. Dat is onze tijd, aandacht en onze liefde. Wees kieskeurig aan wie of aan wat je die geeft. Waar besteden we onze tijd aan? Aan wat of wie zijn we toegewijd? Waar we veel tijd aan besteden en waar ons verlangen zich op richt, dat worden we. Je gaat lijken op wat je vereert, dat hoorde ik bij de grote Joodse rabbi Jonathan Sacks in zijn uitdagende boek Genesis.

Het was een fijne levendige middag in het hoge noorden, goed georganiseerd met een open publiek waardoor de energie goed kon stromen. Met een gevoel van verbondenheid reden we naar huis zonder veel te spreken. Zielstevreden.

MAVO klanten inspirerende interviews

Geplaatst op door
1

Nederland, Wijk bij Duurstede, 2022 Liesbeth Woertman ,emeritus hoogleraar psychologie Foto: Bob Bronshoff

Vrijdag de 13de werd in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam het boek Mavo klanten gepresenteerd door de auteurs Jim Jansen en Peter de Brock. Een bomvol Pakhuis met een sprankelende show waar veel gelachen werd en de MAVO gevierd.

Het boek bevat 21 interviews met mensen die op de MAVO hun middelbare schooltijd begonnen en allen heel goed in hun vak zijn geworden. Ze zijn journalist, minister, chef-kok, muzikant, acteur, hoogleraar, cabaretier of topsporter geworden.

Ik heb toegestemd in een interview om te laten zien aan mensen die nu op het VMBO zitten dat er nog van alles mogelijk is in je leven. Graag zou ik zien dat we als samenleving veel meer waardering gaan krijgen voor praktisch opgeleiden. Het huidige tekort aan goede vakmensen doet zich nu al gelden en gaat hopelijk helpen om iedereen bewust te maken hoe belangrijk loodgieters, timmerlui en verzorgenden zijn. De samenleving snakt naar mensen die met hun handen kunnen werken.

Hou op om over hoog en laagopgeleiden te spreken. Laat ieder mens bloeien op haar/zijn manier.

Wat me vooral opviel tijdens die bijeenkomst in Pakhuis de Zwijger was de snelheid, de vrolijkheid en de directheid van iedereen. Er was een sfeer van volledige gelijkwaardigheid en speelsheid. Heerlijk om daar deel vanuit mogen maken.

Nederland, Amsterdam, 2022 Boekpresentatie ‘Mavoklanten”, Jim Jansen en Peter de Brock, Pakhuis de Zwijger Foto: Bob Bronshoff

Het harde werken van vooral de twee topsportsters vind ik indrukwekkend. Bettine Vriesekoop de tafeltennister en Vera Koedooder de wielrenster die vanaf jonge leeftijd uren en uren trainden om op die manier de beste te worden in hun vak.

Lees ieders verhaal en laat je inspireren, zowel door de MAVO docenten als hun leerlingen. Ik was geraakt door de gedrevenheid van de topsportsers maar zeker zo interessant is de opmerkelijke rol van sommige docenten die hun leerlingen bemoedigden en de lange zoektocht van anderen. Zelf werd ik geraakt door het lezen van een gedicht dat een verlangen bij me wakker maakte naar schoonheid.

Je moet een beetje geluk hebben dat je een bevlogen docent tegenkomt of dat je ouders iets in je zien wat je zelf nog niet ziet. Het spannende aan het leven is dat er allerlei schatten in iedereen zitten die nog niet tot ontwikkeling zijn gekomen.

Lijfkracht, sleutel tot ontspanning, heling en ruimte

Geplaatst op door
Beantwoorden

Lijfkracht een vlot geschreven, compact boek over de rol van het lichaam. Fijn dat een man zich aan dit onderwerp heeft gewaagd. Huub ter Haar beschrijft zijn eigen zoektocht hoe hij vanuit zijn hoofd steeds meer in zijn lichaam is geraakt.

Hij beschrijft in vijf hoofdstukken de thema’s overspannen, ontspannen, helen, ruimte en tips om meer in contact te komen met je lichaam. Leren meer aanwezig in je lijf te zijn, waardoor de controlerende behoefte vanuit je brein al verminderd. Je komt op adem en je wordt opener. Zo herkenbaar maar zo moeilijk om toe te passen in situaties waarin je verdrietig bent of geschrokken of bang. Maar juist dan. Probeer het maar. Langzaam. Zachtjes.

“Een chronisch gespannen lijf kent een matige doorbloeding; koude voeten, heupen, knieen en handen zijn daar vaak een uiting van” zo schrijft hij op pagina 61. Ken je dat van jezelf dat er koude plekken zijn op je lichaam? Ik verbaas me daar keer op keer over dat als ik verdrietig en gespannen ben, ik zo moeilijk op temperatuur blijf. Uiteindelijk ga ik dan maar in bad liggen om weer door en door warm te worden. Even goed huilen helpt me ook.

Ter Haar beschrijft ook goed de rol van emoties in het spel van spanning en ontspanning. Namelijk dat een emotie altijd in beweging wil komen. Komt het niet naar buiten als een emotie dan zet het zich om als lichamelijke of psychische klacht. Dus laat je emoties zoveel mogelijk toe, werk ze niet tegen, maar geef ze de ruimte.

De nervus vagus geeft hij een grote rol in zijn boek en dat vind ik terecht, omdat het waarschijnlijk de meest belangrijk zenuw van het lichaam is die het lichaam van actie tot rust kan brengen. En wij kunnen helpen door zachtjes ons hoofd van links naar rechts te bewegen om de nek en daardoor de bloedtoevoer soepeler te laten bewegen. Aan het eind van het boek geeft Ter Haar nog een paar eenvoudige doch doeltreffende oefeningen.

Dankjewel Huub voor het delen van jouw weg.

Prachtige wandeling naar de slufter

Geplaatst op door
Beantwoorden
fotograaf Barend boot

Vandaag de grote wandeling gemaakt zoals wij die noemen. Een wandeling door de duinen naar de Slufter en dan via het strand terug naar paal 28. Het was minder nat dan gedacht want in de duinen konden we steeds via een ander paadje de grote plassen omzeilen. Heel weinig andere mensen die we terugkwamen en we genoten van het weidse uitzicht. Met de rug in de wind konden we langs het strand teruglopen. Best ook nog een pittig stuk maar wat een kleuren en geluiden om ons heen en een uitstekende manier om mijn hoofd leeg te maken.

Bij thuiskomst ging Barend pannenkoeken bakken en Pete ging aan de slag met allerlei foto’s die hij had gemaakt. Ik keek even naar mijn mail en zag dat ik een prachtige brief van een oud studente had ontvangen. Ze vertelde me dat ze mijn colleges herinnerde waarin ik voordeed hoe je tijdens je werk toch bekkenbodemspieren kon trainen. Dat had diepe indruk op haar gemaakt. Verder bedankte ze me voor mijn nieuwe boek Wie ben ik als niemand kijkt. Ze was net 40 jaar geworden en had er veel inspiratie uit gehaald. Haar moeder had het boek gekocht maar zij mocht het eerst lezen.

Daar krijg ik toch zo’n goed humeur van. Een oude studente die de moeite neemt om me een uitgebreide, persoonlijke brief te schrijven. Dan weet ik weer waarvoor ik al die moeite doe om nog steeds te blijven schrijven en spreken. Het is zo fijn om te ervaren dat er resonantie is tussen mij en de ander. In die tussenruimte groeien we beiden.

Een belichaamd 2023 gewenst

Geplaatst op door
Beantwoorden
Texel 1 januari 2023 fotograaf Pete Pronk

Op het onstuimige eiland Texel vieren we het nieuwe jaar en zoals op de foto te zien is, maken we een kleine wandeling tussen de buien door. Op oudejaarsavond hebben we ieder voor ons zelf een brief geschreven over het jaar 2022 en die brief in de avond aan elkaar voorgelezen. We hadden er alledrie werk van gemaakt. Dagboek nagelezen, de boeken die we hadden gelezen nog eens bekeken, foto’s doorgebladderd waardoor er allerlei geactiveerd werd van wat er in 2022 voor, in en bij ons was voorgevallen.

Ontroerend om rustig en met volle aandacht aan de twee vrienden mijn verhaal te mogen voorlezen. Intiem om hun verhalen te horen, waarvan ik de feiten had meegemaakt dat jaar maar door er een brief van te maken, hadden we ook vorm gegeven aan wat voor ons het belangrijkste was.

Het eerste grote blije dat ik me herinner van 2022 is het verschijnen van Wie ben ik als niemand kijkt? De vreugde om vast te houden aan deze titel terwijl de uitgever de titel te heftig vond. Ook het afwijzen van de voorkant zoals een vormgever die bedacht met jonge vrouwen op de cover, vervult me met plezier. En ineens in museum Voorlinden Dora van Picasso zien en voelen ja dit is het. Het constante blije door het jaar heen heeft zeker met Isabella te maken. Wat een licht en lief kind dat mijn speelsheid en humor sterk naar boven haalt.

2022 was een rijk gevuld jaar met veel om dankbaar voor te zijn. Zoveel dingen en ervaringen die ik nu al vergeten ben maar die jij waarschijnlijk wel weet. Ergens opgeslagen in ons lichaam. Het feit dat we de eerste twee maanden van 2022 opnieuw in lockdown zaten, is al heel ver weg en kan ik al bijna niet meer voelen. De opmerking die Nathalie Huigsloot in juni maakte tijdens haar interview met mij voor de Volkskrant “wat zal je eenzaam geweest zijn” is niet meer weggegaan, hoewel ik hem op dat moment ontkende. Ik zei “op die manier heb ik nooit over mezelf gedacht” maar de vraag resoneert.

Door het vele schrijven heb ik dit jaar minder gelezen, slechts 74 boeken, vooral romans die ik uit de bibliotheek haalde en wat theologische werken zoals van Jonathan Sacks en Heschel, mijn Joodse rabbi’s. Ja het jodendom was in het lezen afgelopen jaar weer sterk aanwezig.

Waar wil ik mijn tijd, aandacht, energie en liefde aan geven in 2023? Aan het zachte, het ontvankelijke, het stromende en ontspannen in mijn lichaam zijn en vandaaruit in de wereld, in kleine groepen om te delen en in wederkerigheid samen te zijn en elkaar te ondersteunen en inspireren.