Tag archieven: spiegelbeeld

Peuter in de spiegel. Ik is een ander.

Geplaatst op door
Beantwoorden

Hoe vaak kijk jij per dag in de spiegel? En hoe kijk je? En wie kijken er met je mee?

Ongelofelijk leuk schouwspel om een peuter te zien die in de spiegel kijkt. Zij/hij ziet een vriendje in de spiegel die precies hetzelfde doet. Als het een losse staande spiegel is dan zie je zo’n peuter rond die spiegel rennen om te proberen dat vriendje te pakken, maar die laat zich niet zien. Het spiegelbeeld is een ander.

Maar een kleuter die in de spiegel kijkt, denkt dat zij/hij zichzelf ziet en dat denken pubers, adolescenten en volwassenen ook. Wonderlijk toch.

Identiteit heeft te maken met worden en minder met zijn. Dat begint al bij geboorte waar we leren wat we voelen en dus wie we zijn, omdat een ander dat ons vertelt. Maar we zijn niet alleen overgeleverd aan anderen, anders zou er nooit iets nieuws kunnen ontstaan. We kunnen ook afstand nemen, op zekere leeftijd, want we willen allemaal ook iemand op onszelf zijn. Separatie is dus zeker zo belangrijk voor onze identiteitsontwikkeling als identificatie.

Nu even terug naar de spiegel. Misschien heeft de peuter toch wel gelijk. Uit een onderzoek bleek dat middels EEG waarmee de reacties in de hersenen gemeten werden, dat peuters van 1,5 jaar zichzelf wel herkennen in de spiegel. Peuters lijken op deze leeftijd meer van zichzelf te weten dan ze in hun gedrag laten zien of juist wel?

Vanaf de puberteit en de hele volwassenheid zien mensen zichzelf niet meer in de spiegel maar oordelen ze vanuit ideaalbeelden, emoties en eerdere ervaringen en zijn vanuit die denkbeelden vaak geen vriendjes met zichzelf.

Jij die het onzegbare, uitspreekbaar hebt gemaakt

Geplaatst op door
Beantwoorden
oktober 2021: fotograaf Barend Boot

Op een avond in een herberg sta ik zachtjes mijn tanden te poetsen, terwijl ik in de spiegel kijk of beter gezegd: mijn gezicht staart mij aan. Ik heb niet door dat hij foto’s maakt. Dit niet geposeerde gezicht, ken ik amper.

Ik lees de opnieuw de gedichten van Adrienne Rich die zijn vertaald door Maaike Meijer. Het is gedicht IX van de XXI liefdesgedichten, dat ik uitkoos om bij deze foto te plaatsen.

Je zwijgen vandaag is een vijver waar verdronken dingen leven

die ik druipend naar het licht gebracht wil zien.

Niet mijn gezicht zie ik daar, maar andere gezichten,

ja, jouw gezicht, maar uit een andere tijd.

Wat daar ook verloren is gegaan: we hebben het allebei nodig-

een horloge van oud goud, een half uitgewiste koortsgrafiek

een sleutel…Zelfs het slib en de kiezels van de bodem

verdienen hun glimp van herkenning. Ik ben bang voor dit zwijgen,

dit sprakeloze leven. Ik wacht

op wind die dit strakgespannen water behoedzaam

even opwaait, en mij laat zien

wat ik voor jou kan doen, jij die het onzegbare

zo vaak voor anderen uitspreekbaar hebt gemaakt, en zelfs voor mij,

Uitgeverij Vrouw Holle 1980

Selfie museum

Geplaatst op door
Beantwoorden
Foto gemaakt door Pete Pronk

Er belde een journalist met het verzoek om met me te sparren over het selfie museum. Het wat? Het selfie museum. Er waren al twee selfie musea in Amsterdam maar nu is daar een derde bijgekomen, vertelde hij. Hij heeft een dochter van 13 en met haar gaat hij daar deze week naartoe. The Upside Down van Anna Nooshin. Ik had er nog nooit van gehoord. Maar dat is het leuke van zoveel media verzoeken dat journalisten me nieuwe vragen geven en dit is er een van. Een selfie msueum klinkt in mijn oren als een tegenstrijdigheid.

Zoals ik eerder schreef waren vriend Pete en ik vorige week naar museum Voorlinden geweest. Daar zagen we de gezichtsmaskers zoals u op de foto kunt zien. Die maskers intrigeerde me hevig. Beetje eng ook wel. Bijzonder is dat alle gezichten verschillend zijn en allemaal een ander verhaal vertellen. Loop er nog steeds over te broeien waarom deze maskers me zo raken. Kwetsbaarheid? Verval? Eindigheid? Uniciteit?

Het bijzondere van kunst vind ik dat er iets nieuws wordt aangeraakt in mij. Het laat me vaak verwonderen en ik weet nog dat Pete en ik in de tuin liepen bij Voorlinden en al die schoonheid zagen en dat ik zei: “Dit is voor mij de mensheid op zijn best”.

Que marketing knap om een plek waar selfies gemaakt worden een museum te noemen. The Upside Down verwijst naar de installaties waarbij het op de foto lijkt alsof je zweeft. Ik las in het Parool dat er medewerkers klaar staan die je helpen bij het kiezen van de perfecte pose. Het is dus de bedoeling dat je veel selfies maakt en die dan post op Instagram. De omgeving wordt dan gebruikt, net zoals bij veel toeristische plekken, om te laten zien dat je daar geweest bent. Het gaat uiteindelijk om jezelf tentoontestellen.

Echt kijken en stil staan bij wat het kunstwerk met je doet, is er dan niet meer bij. Ik moet het gesprek met de journalist nog voeren maar de woorden dat bij me opkomen over het selfiemuseum zijn: suikerspin, doolhof en ontheemde mensen.

Vrouw in de spiegel

Geplaatst op door
2

Ik vond dit beeld, deze foto van een mij onbekende vrouw en het intrigeert me. Een vrouw die wel en niet in de spiegel kijkt. Een oudere vrouw. Waar denkt ze aan? Heeft iemand haar zo neergezet? Poseert ze?

Onze ouderen, meestal vrouwen, zitten nu opgesloten in verpleeghuizen. Het huis waar mijn moeder verblijft of moet ik zeggen het huis waar mijn moeder woont is corona vrij. Toch mag ze niet naar buiten en alleen onder begeleiding naar de tuin. De begeleider loopt dan mee om er op toe te zien dat de ouderen de anderhalve meter handhaven. Razend is mijn moeder daarover. Ik ben toch geen kind, zegt ze en ook benadrukt ze dat ze niets verkeerds heeft gedaan. Dit mag toch zomaar niet. Ik ga een journalist inschakelen!

Sinds kort mag haar vriend weer komen zwaaien. In de serre staat mijn moeder binnen en haar vriend buiten. Met gebaren en briefjes betuigen ze elkaar hun liefde. Ze leggen hun hand tegen het glas aan. Dat is de maximale vorm van contact. Dan loopt hij achteruit. Zij schreeuwt dan kijk uit zometeen val je. Hij verstaat haar niet en komt weer dichterbij. Zij is blij als ze hem ziet en ze wordt er heel verdrietig van. Ze denkt dat ze elkaar nooit meer zullen aanraken.

De vriend stuurde mij een foto van haar die hij door het glas had gemaakt. Mijn moeder staat er klein en mager en wat verloren bij en door al dat glas is haar vriend, de fotograaf, ook op de foto te zien. Hij staat op die foto achter haar. Dat vind ik een ontroerend beeld.

Als oudere vrouw achter glas leven en jezelf niet meer gespiegeld zien, dat is haar leven nu.

Maar geldt dat in bredere zin niet voor alle oudere vrouwen. En op welke leeftijd begint de oudere vrouw en wat is dat voor een leven? Begint dat bij veertig of bij 67? Wie bepaalt dat of welke gebeurtenissen bepalen dat? Wat zijn de culturele beelden over de oudere vrouw? Met die vragen ga ik me de komende tijd bezig houden.

Heeft u suggesties? Laat het me weten en vertel erover.