Ik pakte het boek van mijn geliefde collega Eddie Brummelman er weer eens bij. Als katholiek opgevoed arbeidersmeisje vind ik het soms lastig om mezelf lief te hebben. Zelfliefde is in mijn gezin van herkomst benoemd als ijdelheid, niet wenselijk en een teken dat ik niet goed bezig was. Het ging erom de anderen lief te hebben.
Opofferingsgezindheid, iets voor een ander overhebben, dat was de bedoeling.
Nu ik in mijn volwassenheid veel bezig ben met Martin Buber, Hannah Arendt en Emmanuel Levinas waar het gaat om de relatie met de ander, de ander die mij ik maakt, voelde ik het toch wringen. Daarom pakte ik het boek Bewonder mij, Overleven in een narcistische wereld, er weer eens bij.
Ik moest erg lachen toen ik de paragraaf Universele eigenliefde weer las. Op pagina 16 schrijft Brummelman: “We vinden onszelf bovengemiddeld intelligent (zelfs mensen met lage IQ scores vinden zichzelf geniaal). We vinden onszelf bovengemiddeld moreel (zelfs misdadigers die vastzitten vanwege een geweldsdelict vinden zichzelf eerlijk, betrouwbaar, genereus en meelevend)”. En ga zo maar door er is veel psychologisch onderzoek naar dit fenomeen gedaan. Opgeblazen ego lijkt me. Maar volgens mij is het geen eigen liefde.
De kern van narcisme is een sterke overtuiging dat je superieur bent, ver verheven boven de andere mensen. Ieder van ons beweegt zich ergens tussen de 5 en 95 procent narcisme. Het boek van Brummelmangaat over narcisme als veelvoorkomende persoonlijkheidstrek. Dit komt bij mannen meer voor dan bij vrouwen.
In het eerst deel van zijn boek helpt Brummelman me om onderscheid te kunnen maken tussen narcisme en zelfwaardering. De narcist ziet zich als superieur en anderen als inferieur en vind zichzelf de beste. Bewonder mij en raak me niet aan, denk ik dan.
Een mens met zelfwaardering vind zichzelf en andere mensen waardevol en vind het belangrijk dat iedereen erbij hoort. Bij zo’n mens kun je wel dichterbij komen.
Als ik zelfwaardering opvat als zelfliefde is het me weer iets helderder geworden. Vergelijk jezelf met jezelf en ga hechte relaties aan met anderen, zodat je jezelf leert waarderen, zonder steeds de druk te voelen speciaal en bijzonder te zijn. Durf je aan te laten raken.