Categoriearchief: Column

Vrouw in de spiegel

Geplaatst op door
Beantwoorden

Gisteren waren we in museum Singer Laren. Het was laat in de zondagmiddag rustig en we konden de tentoonstelling goed bekijken. Een tentoonstelling waarin kleur en licht de hoofdrol spelen. Liefde voor kleur. In zes thema’s zien we de werken van veertig kunstenaars.

We komen graag in Singer. Dat verwachtingsvolle gevoel waarmee ik een tentoonstellingsruimte binnen ga, vind ik al prettig. Zo open mogelijk kijken, soms kort maar vaak wat langer. En dan dat onbenoembare dat je geraakt wordt en blijft kijken. Om wat te zien vraag ik me af of beter gezegd om het schilderij te kunnen ervaren. Het wordt op een of andere manier levend en raakt me aan. Ik begrijp lang niet altijd waarom.

Bij dit schilderij weet ik het wel. Dat bijna eeuwige thema van vrouwen die zichzelf in de spiegel bekijken, van buitenaf, om zichzelf te ontdekken. In een poging om een glimp van zichzelf op te vangen? Om in stomme verwondering haar eigen gezicht te zien? Of in een ingewikkeld spiegelspel de kijker naar haar te laten kijken?

Het kleine kind dat zichzelf voor het eerst in de spiegel ziet en uitbundig begint te lachen en te bewegen. Kijk dat vriendje doet precies hetzelfde. Het wonder dat je bestaat. Het wonder dat je jezelf ziet. Het wonder dat je je eigen gezicht ziet.

Laten we op deze manier naar onszelf en de ander kijken. In stomme verwondering.

Leven in generaties

Geplaatst op door
Beantwoorden

31 oktober 2023 wordt het eerste festival georganiseerd van Laatbloeiers. Deze editie gaat over het thema generaties. Wie je bent heb je maar voor een deel in de hand. Dat andere deel is de geschiedenis van de generaties voor jou en jij geeft dat stokje weer door aan de generaties na jou. Het bewust worden dat je deel bent van een groter geheel, de verticale lijn is belangrijk en behulpzaam om jezelf beter te begrijpen.

Het culturele programma bevat talkshows, theater, muziek en workshops en familieopstellingen. De talkshows vinden plaats onder leiding van Hadassah de Boer en Anita Witzier met o.a. Hedy d’ancona Bram Bakker, Els van Steijn en Liesbeth Woertman.

Ik maakte in Wie ben ik als niemand kijkt een hoofdstuk over de verschillende levensfasen van vrouwen. Ik schrijf op pagina 130:

“Willen we mensen ongeacht, leeftijd, kleur of ras gelijk behandelen, dan hebben we het ook over solidariteit tussen de generaties en zorg voor elkaar. Generaties hebben hun eigen verhalen. Ik doe een poging om te kijken wat de betekenis is van een oudere vrouw binnen de zes generaties die met elkaar in een wereld leven”.

Contact tussen de generaties is belangrijk. Ik hoop dat er ook jongere mensen deel gaan nemen aan het festival, zodat ook zij meer verbondenheid kunnen ervaren.

Luister een schitterend boek over kijken en bekeken worden

Geplaatst op door
1

Ik las dit weekend het schitterende verhaal van Sacha Bronwasser. Een hoogst origineel boek dat razend knap is opgebouwd. Het gaat mijns inziens om kijken en bekeken worden.

“Er is een verschil tussen kijken en zien”, leerde jij ons lang geleden, in de tijd dat we nog zo jong waren. Ik was nog geen twintig, jij nog geen dertig. Het leslokaal was niet verduisterd zoals gewoonlijk. Jij, onze docent, ging ons niet meevoeren in het oeuvre van een fotograaf of in de geschiedenis van het eerste beeld, niet mee op expeditie met een platencamera die naar een uithoek van de wereld was getorst om daar, voor het eerst sinds de oerknal, het uitzicht vast te leggen. Nee, je ging ons leren wat aan registratie voorafgaat”.

“Wie ziet kan vertellen. En wie vertelt legt vast. We hebben de taal nodig om onze ogen te helpen”.

“Onze geschiedenis was een steentje in mijn schoen dat ik negeerde, maar toen ik het tevoorschijn had gehaald kreeg ik het niet meer teruggeduwd. Je zult er even de tijd voor moeten nemen. Luister.”.

Ik ga het verhaal niet vertellen. Maar het gaat over (voor) gevoelens die niemand wil horen, het leren van een nieuwe taal en ineens alles begrijpen. Het gaat over verlangens die jezelf niet begrijpt en die bijna je leven overnemen. Het gaat over kijken, gedetailleerd, aandachtig en open kijken en bekeken worden.

Het bijzondere vond ik dat ik afgelopen donderdag tijdens mijn 3de HOVO college het ook over dit thema had, hoe nemen we waar? terwijl ik dit boek nog niet had gelezen. Ik was er nog niet aan begonnen. Voorgevoelens?

Eerste college voor de HOVO

Geplaatst op door
2

Daar sta ik dan weer in een collegezaal van de Universiteit Utrecht. Drie jaar met emeritaat en vandaag mijn eerste college voor de HOVO, Hoger Onderwijs voor Ouderen.

Zou ik het nog kunnen? Willen mijn hersenen meewerken in deze hitte? komen de voorbeelden zomaar op in mijn hoofd als iemand een vraag stelt?

Zo vaak heb ik hier gestaan en op andere plekken binnen en buiten de universiteit en altijd is de eerste keer in een nieuwe groep spannend. Dit is een bijzondere groep van 42 mensen, bijna allemaal tussen de 50 en ?? en een jonge vrouw van begin 20. Kijk die stal uiteraard direct mijn hart. Je zomaar opgeven voor een cursus die bedoeld is voor 50 plussers, vraagt moed. Dus fijn dat je erbij bent.

Zij hoeven hier niet te zitten, in een oud gebouw, zonder airco en buiten 26 graden. Er wordt geen boekhouding bijgehouden, geen tentamen gedaan en geen huiswerk opgegeven. Ieder zit hier om te leren en dat merk je als docent.

Heerlijk om les te geven aan deze groep. Ik hoop wel dat het volgende week iets koeler is.

Wie ben ik als niemand kijkt?

Geplaatst op door
Beantwoorden
Nederland, Amsterdam, 2022 Boekpresentatie ‘Mavoklanten”, Jim Jansen en Peter de Brock, Pakhuis de Zwijger Foto: Bob Bronshoff

Deze foto van een paar maanden geleden is gemaakt tijdens de boekpresentatie van Mavoklanten. Ik weet jammer genoeg niet meer waarom we zo stonden te lachen maar ik word er blij van, daarom post ik hem. Op dat moment was wel duidelijk dat er veel mensen in de zaal naar ons keken.

Volgende week begin ik met de HOVO cursus Wie ben ik als niemand kijkt? Ik realiseer me tijdens het schrijven van deze cursus dat het nogal belangrijk is hoe oud de ik is en in welke situatie die zich bevindt.

Maakt het voor een baby uit als er niemand kijkt, voor een lagere schoolkind, een adolescent, een volwassene of een ouder mens? Voor een baby is het van levensbelang dat die gezien wordt door andere mensen. Het liefst met warme ogen, zachte handen en een fijne stem die met elkaar op een golflengte zitten zodat de baby zich gezien voelt. Of beter gezegd dat die voelt dat die gezien wordt. Pas in de handen en de ogen en de stem van een ander mens, kunnen we een ik worden. Dus voor het ontstaan van het ik is het cruciaal dat er naar je gekeken wordt maar het is nog steeds belangrijk dat anderen je zien ook als je al een ik hebt. Want het ik blijft niet dezelfde tijdens de levensloop daar komt van alles bij en gaat van alles af.

In de echte ouderdom zoals bij mijn moeder, die gisteren 91 werd en dement is, is het weer van cruciaal belang dat zij gezien wordt door andere mensen die haar benaderen met warme ogen, een zachte blik en een fijne stem. In een groep zie ik dat ze volkomen verloren rondkijkt maar opbloeit door een op een contact. Even een zachte aanraking op haar arm, een uitgestoken hand en ik zie als het ware haar lichtje weer aangaan.

Het is mooi dat het onderwerp ook bij mij zich nog steeds verdiept. Ik kijk uit naar de wederkerigheid tussen cursisten en mij en de nieuwe vragen en inzichten die zich zeker gaan aandienen.

Voor Wel lust moet je eerst in je lichaam wonen

Geplaatst op door
Beantwoorden

Waarom we als vrouwen te weinig van seks genieten en hoe we dat veranderen is de ondertitel. Ik las dit boek de afgelopen dagen. Elise van Alderen schrijft op pagina 11: “Je seksualiteitsbeleving kan niet los worden gezien van de culturele context waarbinnen deze plaatsvindt. Het is enorm lastig je eigen seksuele keuzes te maken als je daarin wordt beperkt door de verwachtingen van anderen -of van jezelf-, en door de normen en de regels uit de maatschappij”. De auteur is arts en seksuoloog en haar boek is gebaseerd op haar ervaringen en de verhalen van vrouwen die bij haar aanklopte voor hulp. Blijkbaar is er nog steeds veel onwetendheid over seksualiteit. Dit boek voorziet in die behoefte.

Het is een rijk boek waarin veel over het seksuele leven van vrouwen verteld wordt. De plaatjes van onze seksuele organen zijn heel duidelijk. Seksuele anatomie wordt goed besproken evenals de mythen rondom penetratie, orgasme en vermeende seksuele ongelijkheid tussen vrouwen en mannen.

Het hoofdstuk over schoonheidsidealen, objectivering van het vrouwenlichaam en seksuele objectivering dat leidt tot objectivering van je eigen lichaam las ik met veel interesse en de vraag van de 11 jarige meisjes op pagina 140 lijkt me de belangrijkste vraag: “Waarom moeten wij sexy zijn? Waarom moeten wij zo’n klein, strak broekje en een topje aan als we willen zwemmen en kunnen jongens lekker rondlopen in een losse broek en blote buik en borst? Ik snap het niet. Waarom?” Blijkbaar leven jonge meisjes met deze vraag en wij als volwassen vrouwen zouden daar toch een duidelijk antwoord op kunnen geven.

Sexy zijn en seksueel zijn, zijn twee verschillende dingen. In het socialisatieproces tot vrouw leren wij meisjes blijkbaar nog steeds dat vrouwelijkheid verweven is met sexy zijn. Citaat pagina 167 “Seksuele objectificatie heeft het beteugelen van de vrouwelijke seksualiteit tot doel. Zolang een vrouw object is van seksualiteit kan ze immers geen subject zijn”. Maar waarom helpen wij onze meisjes niet? Waarom geven we zelf niet het goede voorbeeld? Waarschijnlijk omdat veel volwassen vrouwen hier ook nog verstrikt in zitten.

In de taal van de 11 jarige meisjes wil ik tegen hen zeggen, je lichaam is geen ding. Jij bent jouw lichaam. Speel ermee, zorg er goed voor en hou contact met je lichaam. Ieder lijf is uniek dus vergelijk jezelf niet met beelden op Insta of Tiktok maar durf jou te zijn.

Laten wij onze meisjes helpen om uit deze verwarrende knoop te geraken.

Uit je comfortzone komen is onderdeel van leren

Geplaatst op door
Beantwoorden

Mijn kleindochter kreeg een gitaar en lessen van ons voor haar 10de verjaardag. We hebben een piano en drumstel staan en verschillende gitaren. De gitaar trekt haar het meeste aan. Nu hebben we het geluk dat er een geweldige muziekwinkel en een muziekschool in Wijk is. Deze week kreeg ze haar eerste les. Ik ging met haar mee omdat alles nieuw en spannend is.

Het begon er mee dat zij linkshandig is en de gitaren gemaakt zijn voor rechtshandigen. De docent legde haar goed uit dat we de snaren moesten laten omzetten (wat ik later ook heb gedaan) en hij hielp haar met de gitaarhouding en legde haar de structuur uit. Het is belangrijk dat je het direct goed aanleert, zei hij. Daarna gingen ze vader Jacob oefenen en mocht zij bim bam bom op haar gitaar laten klinken. Ze moest behoorlijk drukken met haar vingers op de snaar en hij vertelde dat ze nog zachte vingers had maar als ze goed zou oefenen er eelt op kwam. Toen we de les verlieten zei ze tegen mij “nou mijn arm en vingers doen best zeer”. Ik knikte en zei dat wordt echt minder als je goed oefent. Alles doet eerst zeer want je lichaam is het niet gewend.

De les van deze gitaar docent zouden we ook op de universiteiten en hogescholen moeten invoeren. Het gaat pijn doen deze studie te volgen om later met mensen te mogen werken die pijn hebben, verdriet en/of vastzitten in het leven te leren steunen. Om dit werk als arts, psycholoog, maatschapper werkster, ouderenwerkers, verpleegkundigen goed te kunnen doen moet je uit je comfort zone komen en je in onbekend gebied gaan begeven. Theorieen leren die je oude denkbeelden omver werpen. Je moet een ander echt kunnen zien en voelen en daarvoor moet je soms dichtbij komen en iemand aanraken om tot rust te komen. Of juist wat afstand bewaren als die ander daar behoefte aan heeft. De theorie niet star toepassen maar kijken wat die ander nodig heeft.

Ik kreeg naar aanleiding van het interview in het AD verschillende berichten van docenten die vertelden hoe moeilijk het voor hun studenten is, niet voor iedereen gelukkig, om oefeningen te doen om nabij iemand te leren komen. In het gewone leven voelen ze zich daar ook vaak onzeker over.

Zelf gaf ik een gastles vorige week aan eerstejaarspsychologie studenten over de invloed van social media op hun identiteit. Ze hadden een film uitgekozen die ze met elkaar hadden gezien over een jonge vrouw die influencer werd en hier steeds meer leugens ging verspreiden. Uiteindelijk kwam dat uit en stortte ze helemaal in. Ze leerde op deze manier dat je gevoelens en gedachten delen in de fysieke wereld met vrienden een belangrijke bron is van mens zijn en een kwalitatief aardig leven opbouwen. Dat kan alleen maar door fouten te maken, te oefeningen en je op onbekend gebied te begeven.

Laten wij als docenten en opvoeders het lef hebben om onze kinderen, leerlingen en studenten uit hun comfort zone te halen en hen de ruimte bieden om fouten te mogen maken en dat wij daar als een warme omheining omheen blijven staan om hen te bemoedigen.

Wat mijn kleindochter betreft ben ik nieuwsgierig of gitaar haar nieuwe liefde wordt maar ze zal er zeker veel van leren ook op andere gebieden van het leven en ik hoop nog lang liefdevol met open armen om haar heen te mogen staan en van haar te mogen leren.

Mijmeringen over leven en dood

Geplaatst op door
1

fotograaf Pete pronk

Vriend Pete was een paar dagen bij ons en dat is altijd een feest. We proberen elkaar iedere maand een paar dagen live te zien maar dat lukt niet altijd. We zijn actieve mensen met nog steeds rijke agenda’s en om die reden schrijven we elkaar iedere dag. Maar een vriend in het echt zien is toch anders.

Het begint bij het verheugen vanaf het moment dat de afspraak staat. Elkaar verwennen is een vast onderdeel van de vriendschap. Ik maak salades en soepen en ook een broodje haring is een vast onderdeel van het eten als hij komt. De tafel gezellig gedekt. Als hij aanbelt en ik de deur open doe dan staan we elkaar glunderend aan te kijken, spreiden onze armen open, bekloppen elkaars rug en ondersteund door keelklanken, komt hij binnen.

Na een heerlijke lunch gaf hij mij een boek. Lezen, boeken uitwisselen, elkaar tips geven is een ander belangrijk element van onze vriendschap. Hij gaf mij Het is goed met mij. Over de stervenskunt van mijn vader van Marlies Kieft. Ben het direct gaan lezen.

Wandelen langs de Lek, door de kasteeltuin en ondertussen elkaar verhalen vertellen van wat erin ons leeft, wat ons raakt, wat ons overkomt, wat er zeer doet en wat ons vreugde geeft.

Het boek van Marlies Kieft is helder geschreven en laat het belang van goed sterven zien. Zowel voor diegene die dood gaat als voor de geliefden en verwanten erom heen. Het helende van deze laatste fase, zoals ik bij het overlijden van mijn broer en vader, ook mocht ervaren, is herkenbaar. Ik begrijp uiteraard dat dat niet voor iedereen geldt. Maar het gevoel het is goed zo, inclusief de pijn en het verdriet, is ten diepste leven. Geen verzet meer, geen had ik maar……. maar leven wat er is.

Vriendschap zo dierbaar in mijn leven, waarin alles er mag zijn. Het sterven, de dood, de pijn, het verdriet onderdeel laten zijn van het leven is zo verrijkend en verdiepend. De vreugde wordt dieper evenals de verwondering over het leven. De vader van Marlies Kieft ervaarde dat ook zo en zei dat de lucht blauwer en het gras groener werd nadat hij wist dat hij spoedig ging sterven. En soms hebben we het geluk om dat al eerder te mogen ervaren, zo maar op een bankje aan het water of in de omhelzing met een ander mens.

In de ban van een macho influencer

Geplaatst op door
1

Gisteravond viel ik in het programma Nadia dat over mannelijkheid ging. Ik heb ademloos zitten kijken. Ik zag drie jongens op een podium die rustig en aardig uitlegden waarom ze Andrew Tate volgden en heus niet alles voor zoete koek slikten van wat hij zei. Nee vrouwen zijn niet het bezit van mannen, Het ging over sporten en goed voor jezelf zorgen als man, volgens hen. Maar waarom dan toch Tate volgen als hij zulke lelijke dingen over vrouwen zegt? Omdat hij zo duidelijk is, zeiden de jongens. Maar heus hun vrouw mocht werken.

In de ban van een macho-influencer gemist? Start met kijken op NPO Start

Ik doe hier even de link bij dan kun je zelf kijken als je het nog niet hebt gezien. Het is zo duidelijk dat al deze jongens op zoek zijn naar wat mannelijkheid betekent in onze tijd en dat begrijp ik heel goed. Ik zie deze jongens die een macho influencer volgen als de tegenhanger van de meisjes die vrouwen volgen rondom make-up, uiterlijk en cosmetische chirurgie. Om het simpel te zeggen Ken en Barbie als rolmodellen van mannelijkheid en vrouwelijkheid. We blijken ook een Nederlandse Andrew Tate te hebben. Ik heb alleen zijn voornaam onthouden Rienk, en uiterlijk was hij een kloon van Tate, maar dan rustiger.

Ik vond Nadia heel professioneel en de mensen die aan het woord kwamen, waren behoorlijk divers. Er werd niet gescholden, neerbuigend noch sarcastisch gedaan en dat alleen al is een verademing.

Maar dat een grote groep jonge mannen en vrouwen dolende is, is duidelijk. In onze vloeibare samenleving is weinig houvast te vinden voor jonge mensen, terwijl voor het opbouwen van je identiteit begrenzing noodzakelijk is. Het onbegrensde maakt vaak bang en daarom zijn wij nabootsers om op die manier enige grond onder onze voeten te krijgen.

Laten we onze jongeren helpen om gelaagde mensen te durven worden, zodat zij de chaos en onzekerheden van het leven beter aan durven.

Is zo’n klein leven genoeg?

Geplaatst op door
2

Als ik naar buiten kijk, de tuin in, dan zie ik B. zitten met een grote blauwe handdoek om zich heen geslagen. De zon schijnt maar het is nog fris in de ochtend. Hij zit met een pen en een opschrijfboekje en probeert een gedicht te schrijven of een lied.

Het is stil.

Ik zit binnen ontspannen aan de tafel. Er hoeft niets. Wonderlijk dat we ons zo moeizaam verhouden tot het niets. Meestal schrijf en lees ik veel als ik op Texel ben maar deze week niet. Ik lees de Louteringsberg van Thomas Merton. Langzaam. En ik leef mee met zijn zoektocht naar God en zijn vraag of hij kloosterling moet worden. Ondertussen mijmer ik over mijn eigen louteringsberg.

Zoveel gedaan, gewerkt en gesjouwd. Zoveel onmacht gevoeld, chaos en verdriet. Zoveel geleerd en ruim gewaardeerd en hoe nu verder in mijn zeventigste levensjaar? De verzoeken om workshops, interviews en lezingen gaan nog steeds door. Ik werk aan een zomercursus voor de HOVO. Ik voel geen onvervulde verlangens of wilde plannen en ik heb geen bucketlist.

Ik kijk de tuin in naar de vogels die ik meestal niet bij naam ken. Andere vogels dan thuis dat zie ik wel. Voor het eerst van mijn leven twee roodborstjes gezien, samen, dat vervult me met plezier want tot nu toe zag ik er altijd maar een.

Ik hou van dit kleine leven en kijk met stomme verbazing naar mezelf. Ik die altijd bezig was, druk, groots en meeslepend wilde leven, val steeds meer stil. Wel hoor ik een stem die zegt, ga iets nuttigs doen, maar ze is niet erg luid.

We gaan wandelen, langs het strand, naar de Slufter en het waanzinnige gevoel ervaren dat we omhuld worden.