Tieners die iemand op zichzelf proberen te worden en bij de groep willen horen, zitten in een lastige spagaat. Dat geldt voor nu maar ook voor de eerste groep tieners in de jaren, waartoe ik behoor. Mijn moeder bepaalde wat voor kleding ik droeg. Ik had een sterk verlangen om los te komen en wilde ontzettend graag mijn eigen kleding uitkiezen.

Op mijn 15de haalde mijn moeder me van school omdat als ik niet wilde werken (haar woorden) dan moest ik maar werken bij een baas. En zo geschiedde. Het kwam niet bij me op om me tegen haar besluit te keren en zo kwam ik als 15 jarige op een kantoor terecht. Maar het enorme grote voordeel was dat ik nu mijn eigen geld had. 225 gulden in de maand verdiende ik met veertig uur werken. Het eerste kledingstuk dat ik kocht was een strakke fluwelen Levi’s broek die ik alleen aankon als ik op bed ging liggen om de rits dicht te zippen. Ik was de koningin te rijk en had absoluut niet door dat de reclame die aan het merk Levi’s rebellie koppelde, mij door die betekenis tot deze koop liet besluiten. Mijn moeder bekeek het met afgrijzen.

Nu hebben de meeste moeders en vaders deze vanzelfsprekende autoriteit niet meer over hun tiener kinderen. Zij moeten zichzelf de wet stellen maar ja dat lukt de meesten nog niet. De consumptiemaatschappij waarin we nu leven is gericht op productie en de afzet van zoveel mogelijk goederen (zie van Dale). Meisjes van 9 jaar die cosmetica en huidverzorgingsproducten kopen die ze niet nodig hebben en zelfs schadelijk kunnen zijn, worden door influencers op tiktok en allerlei reclames hiertoe verleid.

Ik kon me eventueel nog tegen mijn moeder afzetten maar wat kunnen de tieners van nu? Zoekend naar wie je bent en verlangend om erbij te horen, zoeken tieners heel duidelijk naar voorbeelden en denken die te vinden op tiktok. Aardige mooie jonge vrouwen verleiden hen tot het gebruiken en kopen van cosmetica. Waar betalen ze dat van?

Intensief gebruik van sociale media door tieners doet de zelfobjectivering van het eigen lichaam toenemen. Dat weten we al sinds 2014. Tiktok is van recentere datum en door het inzetten van jonge influencers, een soort oudere zus of broer, is het voor de tiener nog lastiger om manipulatie te herkennen. De koppeling van de betekenis van cosmeticaproducten aan mooi zijn en daardoor geliefd, aantrekkelijk worden, is een hele gemene associatie die er bij jonge mensen uiteraard als zoete koek in gaat.

Leven in de beeldcultuur vergroot de kans om je te identificeren met wat je niet bent. En daar zit mijns inziens de grootste pijn. Laat ze zingen, muziek maken, een gedicht schrijven, dansen, lachen, stoeien, oma plagen, taarten bakken, vallen en falen en laten wij als volwassenen om hen heen staan, empathisch, belangstellend en met warme ogen, zomaar, zonder camera.