Tag archieven: Jan Keij

Tijd als kwetsbaarheid

Geplaatst op door
Beantwoorden

fotograaf Pete Pronk 7 april 2024

Dit weekend is vriend Pete weer bij ons. Zondag aan het eind van de middag maakten we onze wandeling via de Middelweg en terug langs de dijk van de Lek. Daar maakte hij deze foto.

We tonen als we bij elkaar altijd onze schatten. Dat zijn verhalen en boeken. Hij bekijkt dan mijn boeken die op stapels liggen, boek voor boek die ik de laatste weken gelezen heb. Secuur kiest hij er vier uit om mee naar huis te nemen, te lenen. Dat doen we over en weer. Zo raakte hij ook het boek van Jan Keij aan. Tijd als kwetsbaarheid in de filosofie van Levinas. Mag ik die ook meenemen, vroeg hij en ik begin er zelf weer hardop in te lezen. Ik stuit dan op:

“Ik moet mijzelf verliezen om mijzelf te kunnen vinden. Alleen door het verdwijnen van het heden wordt het bezit ervan mogelijk. Hij schrijft ook over het zichzelf inhalen in een bij zichzelf achterblijven. Opnieuw is hier de band tussen onafhankelijkheid en afhankelijkheid aanwezig, want uit het onvermogen mijzelf te behouden (afhankelijkheid) rijst het vermogen van bewustheid (onafhankelijkheid) op. Het verval toont hier zijn positieve gezicht: wees blij dat het leven vervalt, want pas daardoor is bewustzijn-van mogelijk”.

Ik kijk hem aan, vervuld van wat ik lees en blader nog even in mijn geliefd boek en lees dan:

“Dankzij de tijd ben ik een identiteit die “verduurt”. De tijd is mijn persoonlijke verval, een vernietigng in slow motion, waardoor mijn bestaan op aarde nomadisch is: ik ben op doortocht zonder mij blijvend te kunnen vestigen. De tijd is voortdurend adieu, een afscheid van de wereld, in absolute passiviteit, omdat het proces van verouderen geheel buiten mijn greep valt. De tijd is hier niet een illusie waaraan ik volgens het boeddhisme ontsnap in het heden. Het vergankelijke heden verklaart juist de tijd”.

Nee lieverd dit boek moet nog een poosje bij je blijven. Dat is duidelijk. Dankbaar druk ik het boek tegen mijn borst. Wat is het toch bijzonder dat woorden zo kunnen raken en iets openbreken net als vrienden dat kunnen.

Onze schaduw zit niet alleen in ons verleden maar reikt ver naar de toekomst

Geplaatst op door
Beantwoorden

fotograaf Pete Pronk

In september genoten van de zee en het strand. Heerlijk afgekoeld in het water. De kracht van het water gevoeld en de verfrissing. De speelsheid komt tevoorschijn. Pete zei “doet dit je niet denken aan je kindertijd”. Nee, zeg ik als kind was de zee niet in mijn leven. We hadden geen televisie, ik had nog nooit een film gezien. Een dag in mijn leven ben ik met mijn ouders naar Egmond aan zee geweest. Dat was eng en groots en overweldigend en warm. Mijn broertjes zaten daar in een vakantiekolonie. Een huis voor arme kinderen om aan te sterken. Om een of andere reden hoefde ik niet. Zij verbleven daar zes weken en wij bezochten ze een keer. Ik herinner mij het grote huis in Egmond bij de nonnen en mijn broertjes die bekend en vreemd tegelijk waren en in die verbijstering zag ik ’s middags de zee. Eng was het, onbekend en overweldigend. Heel voorzichtig voelde ik toen met blote voeten maar verder aangekleed het water. Ik ben nog steeds geen held in het water.

In het nu leven, vele mensen proberen dat. Maar we leven nooit in het nu. We leven altijd ook in het verleden en in de toekomst.

Ik lees het fantastische boek van Jan Keij. Tijd als kwetsbaarheid in de filosofie van Levinas. Bij Levinas is kwetsbaarheid, gevoeligheid en aanraakbaarheid maar ook sterfelijkheid en vergankelijkheid. Kwetsbaarheid en vergankelijkheid schenken ons leven waarde. Je zintuigen gaan er meer van open en je voelt meer. Je bent met je lichaam in de werkelijkheid. Keij laat heel duidelijk zien dat de mens tijd is.

En ander prachtig artikel dat ik lees dezer dagen is dat van Bregje Hofstede in De Correspondent Waarom ik niet in het moment kan en wil leven. Ik weet niet of zij het werk van Levinas of van Keij kent, maar de teksten sluiten naadloos op elkaar aan. Ook zij pleit hartstochtelijk om bewuster van ons gedrag te zijn dat altijd consequenties heeft voor onze toekomst. En ze vertelt ontroerend over haar ervaringen met haar kind wat haar doet zakken in de tijd en in verbinding brengt met haar eigen kind zijn.

Je bewust zijn van je voorouders, je verleden en je bewust worden van je gedrag in de toekomst, maakt het leven intenser, waardevoller en ons meer mens in een levend lichaam.