Vandaag de achterflap gemaakt samen met Robin van Elk van uitgeverij Ten Have. Ik lever wat woorden aan en Robin maakt er een stukje van. Dat stuurt ze dan op naar mij en ik reageer. Zo gaat de achterkant van het nieuwe boek wel een keer of vijf heen en weer. In harmonie en betrokkenheid. Laten we toch een nieuwe eerste zin er boven zetten en laten we het woord moeten vervangen door mogen, zijn enkele voorbeelden. Het is maar een klein stukje maar heel fijn dat we dat zo samen hebben gemaakt.
Ik voel me een gezegend mens dat er zo zorgvuldig met mij wordt omgegaan.
Eerst kreeg ik de geweldige eindredactrice Mieke van Dalen toegewezen die zeer precies en met een goed gevoel voor wat ik wil het hele manuscript doorwerkte. En dan nu het proces van het omslag van het boek. Klaar! Binnenkort gaat het naar de drukker.
Het boek verschijnt pas in alle rust op 23 januari 2025 maar je kunt al een exemplaar reserveren. Hou ook mijn agenda op mijn website in de gaten voor de feestelijke inspiratiemiddag rondom het verschijnen van het boek.
Nu nog even rust, genieten van de gedane arbeid rond dit boek en met een grote glimlach in afwachting om haar in handen te houden.
Ondanks de hitte stevig doorgewerkt. Afgelopen zondag mijn manuscript ingeleverd. Een fantastische samenwerking met de eindredactrice Mieke van Dalen, zij heeft mijn manuscript van ruim 50.000 woorden teruggebracht naar 40.000 en van tien naar acht hoofdstukken. Zo knap hoe zij het hele manuscript in zich op kan nemen en voor kan stellen om een bepaalde paragraaf van hoofdstuk 7 naar hoofdstuk 3 te verplaatsen. Of me wijst op dubbellingen en onduidelijke zinnen en alles wat ze voorstelt met aardigheid omkleed. Maar ook met de vuist op tafel. Dit kan echt niet. Heerlijk helder en aardig en dat alles in een hoog tempo.
Daarnaast wilde uitgeverij Ten Have graag een aantal podcasts rondom mijn boeken. Lezers mochten vragen stellen en we hebben zes podcasts gemaakt, waar in ieder aflevering een brief centraal staat. Rachel van de Pol is de host en een hele fijne gesprekspartner. Leuk dat ze dertig jaar jonger is, heel goed voorbereid en dat we echte gesprekken hebben gevoerd waarin ook persoonlijke verhalen verweven zijn. We bespraken een brief van een ongeruste moeder over het pesten van meisjes onderling over dik en dun. Veel brieven waren best wel pittig qua problematiek. We hebben geprobeerd daar zo respectvol mogelijk mee om te gaan, zoals een brief van een vrouw van 52 met een zichtbare afwijking in haar gezicht. Als de podcasts klaar zijn en online komen, zal ik ze ook op mijn website plaatsen.
En nu een paar weken rust met yoga, pilates, wandelen en zo maar lezen waar ik zin in heb. Jammer genoeg speelt mijn lymfoedeem in deze hitte nogal op dus ik hou het kort en ga weer even goed wandelen.
Mijn nieuwe boek Zeg me wie ik ben, is in de eindredactiefase. Wat een monnikenwerk en wat een geduld en precisie moet een mens daarvoor opbrengen. Het is niet mijn favoriete deel van het schrijfproces maar wel noodzakelijk. Wat ben ik blij met Mieke van Dalen, mijn geweldige eindredactrice die niet alleen corrigeert maar ook actief meedenkt over structuur.
Ik had een concept ingeleverd met tien hoofdstukken en dat zijn er nu 8. Allerlei zinnen en stukjes tekst weet zij te verschuiven en verplaatsen, waardoor de tekst strakker wordt en daardoor leesbaarder. Het lijkt wel alsof mijn hele manuscript in de breedte in haar geheugen zit. Zij legt daarbij alles met een vriendelijke toon aan me voor, zonder dat ze mijn stem aantast. Ik kijk er met bewondering naar.
Naast de eindredactie zijn we vanuit uitgeverij Ten Have bezig met een podcastserie. Lezers kunnen vragen stellen, onderwerpen voorstellen, die we in de podcast kunnen bespreken. Waar wil jij meer van weten? Ik heb al mooie en ontroerende brieven van mensen met wonden in hun gezicht gekregen en ook anorexia is een geliefd onderwerp. Schroom niet en stel me uw vragen rondom uiterlijk, zelfbeeld, de relatie met anderen, de maatschappelijke druk, cosmetische chirurgie of sociale media. Stel uw vraag als ouder, als docent, als consument, als vriendin, als nieuwsgierige of welke positie u maar verkiest. Waar zit u mee?
Ook zonder deze oproep schrijven mensen me of spreken me aan tijdens lezingen, maar een persoonlijke vraag stellen waar ik de tijd voor kan nemen, verhoogt de kwaliteit van mijn respons. Ik kijk ernaar uit. Wacht niet te lang. Stuur uw brief naar e.m.woertman@uu.nl liefst voor 9 augustus a.s. zodat ik die kan beantwoorden, uiteraard anoniem, in de podcastserie.
In de podcastserie Lieve Liesbeth is Rachel van de Pol de vaste host. Zij gaat met mij in gesprek om jullie vragen te beantwoorden. Dat is een leuke vorm want ik krijg bijna dagelijks vragen van lezers, middelbare scholieren die een profielwerkstuk maken, mensen die in een leesgroep zitten, organisatoren van een lezing, symposium of congres en ik antwoord hen dan via de mail. Maar nu kunnen jullie die vragen en de antwoorden gaan horen.
Mijn lezers worden nadrukkelijk gevraagd om een vraag in te sturen. Voel je vrij om iedere vraag te stellen die je wilt. Dat betekent uiteraard niet dat ik al jullie vragen kan beantwoorden. Soms zal ik zeggen, wat nu ook al gebeurt, daar heb ik nog nooit over nagedacht of daar heb ik geen kennis of ervaring mee. Maar regelmatig kan ik iemand toch op weg helpen of een begin van een antwoord bieden.
Ik krijg vragen van moeders die met hun handen in het haar zitten omdat hun jonge dochter een cosmetische ingreep wil of op de basisschool al make-up gebruikt. De vraag cirkelt dan altijd rondom hoe kan ik haar tegenhouden? Of hoe kan ik haar laten zien hoe mooi ze is?
Ook mannen mailen me met deze vraag namelijk hoe ze hun vrouw kunnen overtuigen dat ze al prachtig zijn. Ik krijg vragen van mannen die graag een jurk dragen en ze sturen dan een foto mee, met de vraag hoe ik daarover denk.
Vragen rond zelfwaardering, de wens om tot een positiever lichaams- en zelfbeeld te komen, vormen waarschijnlijk de meest gestelde vragen. Hoe kan ik mijn negatieve manier van kijken veranderen? Is het mogelijk om een zelfbeeld te veranderen? Hoe is het mogelijk dat iemand die biologisch knap is, zichzelf niet altijd mooi vindt?
Psychologie van het uiterlijk, hoe het lichaamsbeeld ontstaat, Je bent al mooi en Wie ben ik als niemand kijkt, mijn meest recente boeken, bieden genoeg stof tot vragen. Maar het kan ook een probleem/vraag zijn uit je leven waar je tegenaan loopt en waar ik nog niet over heb geschreven. Ik kijk ernaar uit. Je kunt je vraag sturen naar e.m.woertman@uu.nl. Uiteraard zal ik discreet met je vraag omgaan.
Vandaag, 25 april 2024, een contract getekend bij uitgeverij ten have voor mijn nieuwe boek.
Verschijningsdatum najaar 2024. Op dit moment is er een vormgever aan het werk om een voorkant te maken. Ik had een schilderij van Hilma Klint gekozen, veelkleurig en verschillende vormen met een gezicht tussen al die ronde en meerhoekige objecten. Ik vond het een mooie verbeelding van de inhoud. Maar het gezicht bleek erin gefotoshopt en de rechthebbenden konden om die reden geen toestemming geven. Jammer nu weer op weg naar een nieuwe creatie.
Het nieuwe boek sluit mooi aan op Wie ben ik als niemand kijkt. Opnieuw gaat het over identiteit, over het relationele ik, de relatie tussen de samenleving en het individu, over vrijheid en begrenzing. Daar raak ik maar niet over uitgedacht en er valt nog zoveel over te ontdekken.
Leuk om weer eens op de uitgeverij te zijn. De laatste jaren hadden we veel contact via de mail en met enige regelmaat een lunchafspraak in de Moestuin. Maar nu had ik zin om weer eens fysiek in het hart te zijn waar mijn boeken worden vormgegeven. Het is een onmogelijk grote torenflat vlakbij het voetbalstadion Galgewaard waarin verschillende uitgeverijen bij en met elkaar hun werk doen. Wanden met boeken die net verschenen zijn en een wand met boeken waar je uit mag kiezen om een boek mee te nemen. Zo leuk voor boekengekken zoals ik.
Het motiveert, stimuleert om hier binnen te zijn en even thee te drinken met mijn uitgever Niels Cornelissen en te vertellen hoe ver ik al ben en dat ik weer geconcentreerd kan werken na de dood van mijn moeder.
4 november 2022 was ik te gast bij Boekhandel Blokker. Een grote winkel die achterin de zaak een aparte ruimte heeft voor interviews en lezingen met schrijvers. Door het sluiten van de glazen deuren is het mooi stil en kunnen de klanten toch een blik naar binnen werpen. En wij, de lezers en de schrijfster en de interviewerster zitten in een mooie intieme ruimte. Het is fijn om dichtbij de mensen te zitten en heel goed hun gezichtsuitdrukkingen te kunnen zien. Warme ogen en veel omhoog gekrulde mondhoeken keken me belangstellend aan. Dat is echt een fijn uitgangspunt.
Andrea een van de boekhandelaren deed het interview en dat had ze goed voorbereid. Mooie open vragen stelde ze over vrouwenvriendschappen en of ik meer kon vertellen over de verticale verhouding tussen de generaties. Van die lekkere, grote vragen waar ik mijn verhaal goed in kwijt kon.
We spraken over rolmodellen en ze had, heel attent, een aantal van mijn lievelingsschrijfsters om me heen gezet. Ik zag boeken van Andreas Burnier en Simone de Beauvoir, maar ook een kinderboek De Kameleons. Ik ervaarde dat als aandacht en zorg.
Het was een fijne middag, beetje gekke tijd, 15.30-17.00 maar we hadden een volle zaal en persoonlijk vind ik het wel prettig om met daglicht te reizen. Barend was die dag de chauffeur van dienst en ik trakteerde hem op een etentje in Heemstede. Daarna in alle rust weer naar huis.
Ik kreeg Wat zou Simone de Beauvoir doen? Gids voor een authentiek leven van Skye Cleary, ook uitgegeven bij ten have. Het cadeau was door Andrea heel goed uitgekozen. Direct dit weekend aan begonnen.
Komende week weer genoeg te doen. Voorbereiden van Ik en de Ander, een afscheid van een geliefde collega, een koffiediner en twee lezingen. Ik moet echt uitkijken dat ik niet aan het werk ben. Nee zo voelt het niet. Het voelt als overvloed, als delen, als uitstromen van binnen naar buiten en genoeg oningevulde tijd om hiervan te genieten.
Vanmorgen een beetje laat wakker geworden. Ik was nog in pyama toen de bel ging. Ik dacht geen idee wie er voor de deur staat maar het zal niet belangrijk zijn. Ik heb geen pakje besteld. Toen nog een keer de bel. He misschien is B. zijn huissleutel kwijt of vergeten. Ik deed mijn ochtendjas over mijn pyama aan en de deurbel begon nu driftig te tingelen. Het was duidelijk dat iemand naar binnen wilde. Met warrige haren ging ik de trap af, deed de deur open en trof daar een jongeman met een doos in zijn hand. Ik keek hem waarschijnlijk heel dom aan. Hij overhandigde mij de doos en zei “bent u liesbeth woertman”, ik zei ja. Dan is deze taart voor u. Ik dacht aan klimaatactivisten en overwoog een stap naar achteren te zetten en toen de gedachte wat voor dag is het vandaag, ik ben toch niet jarig. Er zit ook een kaart bij dan ziet u van wie het is, sprak de jongeman vriendelijk. Het vraagteken was blijkbaar op mijn gezicht te lezen.
Ik bedankte hem en ging naar binnen. Stomverbaasd. Ik had mijn bril nog niet op maar kon ontcijferen dat de taart van mijn uitgever was. Wat lief. Maar met het openmaken had ik met een vinger in de slagroom gezeten en pas later begreep ik (met bril op) dat er gefeliciteerd met 10.000 exemplaren op had gestaan.
Dan stond ik dan blij te wezen in mijn eentje. Ik was al laat, waste me snel en kleedde me aan en ging naar yogales. Heel snel nog een appje naar mijn zoons. De hele les met een glimlach om mijn lippen en steeds het getal 10.0000. U begrijpt echt loslaten was er tijdens de yogales niet bij.
Nu deel ik het maar met jullie. Een mens wil toch iets met haar vreugde doen.
Wat een mooie inspiratiemiddag hadden we donderdag 30 juni in het klooster in Huissen. Met ongeveer tachtig mensen in de kapel van het klooster vierden we de geboorte van mijn nieuwe boek Wie ben ik als niemand kijkt. Een andere kijk op de ouder wordende vrouw, uitgegeven bij Ten Have.
Barend speelde piano en heette op die manier iedereen welkom. Dat gaf direct een fijne sfeer. Daarna interviewde de onvolprezen Annemiek Schrijver me met enkele rake vragen. We cirkelden rondom identiteit en de rol van de ander hierin. Zij kan mij altijd zo laten bloeien en we hadden een echt, open gesprek.
Daarna sprak Daniel van Mourik over Andreas Burnier, een van mijn rolmodellen en zij begon met het voorlezen van het gedicht
Wie zal de nacht in strikken binden? Je naam heb ik nog niet vergeten, maar op het zachte weefgetouw geweven, zoals een roos bloeit in de wind. Ik heb je naam goed opgeschreven en aan een wit papier gehangen waar kinderen mee spelen kunnen, zodat je naam in hun verlangen bewaard zal blijven voor de wind. De slanke dansen van verdriet heb ik `s nachts op het plein gedanst, de zee, de sterren en het strand zijn weggegleden uit mijn hand. Maar dansend heb ik onbezonnen je naam geroepen tot de muren, totdat de huizen binnenst buiten schaterlachten van verdriet. Terwijl ik in mijn dorpen liep, heb ik gevraagd aan de beminden: waar kan men oude namen vinden? Wie kent de naam die mij verliet? Wie deelt de droom die in mij sliep en zal het hart in bloemen winden? (Uit: Een tevreden lach)
Wat hoor je als je het woord jood hoort?
Wat hoor je als je het woord vrouw hoort?
Op schitterende wijze liet Daniel ons voelen hoe de woorden ons kunnen bepalen en hoe lastig het is om daar een eigen invulling aan te geven en ze eindigde opnieuw met hetzelfde gedicht nog eens voor te lezen.
Christien Brinkgreve mijn geleerde collega van de universiteit Utrecht ging verder op het gevoel van verweesd zijn door veel vrouwen in de wereld. En hoe belangrijk het is om elkaar te steunen en als vrouwen onze stem te laten horen. Steeds opnieuw en juist ook in deze derde levensfase.
De middag werd tussendoor steeds opgeluisterd door het oorspronkelijke muzikale werk van Roos Blufpand. Zij is de eerste vrouw op de foto. Het was een feestje om haar teksten en muziek te horen en ze sloot zo mooi aan bij onze verhalen ook al is ze dertig jaar jonger. Het gaf juist hoop omdat zij als jongere vrouw haar stem laat horen rondom dezelfde thema’s.
De middag was voedsel voor de ziel voor iedereen die er was. Ook voor de aanwezige mannen.
Als je goed kijkt, zie je een ooievaar op een schoorsteen. Aan de rechterkant van de straat op het vijfde dak zit al jaren een ooievaarsnest. Ieder jaar komen de ooievaars terug naar Wijk bij Duurstede om op dit huis hun nest weer te bewonen. Ontroerend volgen we de verrichtingen van het ooievaarspaar tijdens onze avondwandelingen. Met alle zorg en aandacht worden de jongen verzorgd en gevoerd. Ieder jaar zijn we blij dat de ooievaars er weer zijn.
Was ons mensenleven maar zo eenvoudig. Wij tobben wat af. Is deze partner wel de juiste voor mij? Wil ik wel of geen kinderen? Kan ik werk en moederschap en een liefdesleven combineren? Ben ik wel goed genoeg en hoe hou ik al die verschillende rollen bij elkaar?
Ik las het boek van collega auteur Frederike Mewe Goed zoals je bent. De psychologie van zelfvertrouwen. Aan verwachtingen willen doen, je niet goed genoeg voelen, je vergelijken met anderen en dan hebben we het nog niet gehad over de innerlijke criticus die de hele dag commentaar levert. Mewe beschrijft het helder in haar boek en probeert in het tweede deel van het boek ons te verleiden om milder naar onszelf te kijken en ons minder aan te trekken van andere mensen.
Daar hebben de ooievaars allemaal geen last van. Zij doen wat ze doen moeten en proberen dat zo goed mogelijk te doen van binnenuit zonder zich te vergelijken met anderen. Ze hebben ook maar een taak per seizoen dat is misschien voor ons ook wel een goed idee. Niet alles willen, maar keuzes maken in verschillende stadia van je leven.
Het woord zelfvertrouwen vertelt het ons ook. Zelf de maatstaf van je leven durven zijn. Dat leren we door trouw te zijn aan ons zelf. Betrouwbaar wordt je door te leren van je fouten, door negatieve en verdrietige ervaringen die je te boven bent gekomen. Door te struikelen en te vallen en weer opstaan. We weten echt wel wat goed voor ons is.
We lopen langzaam door en kijken nog een keer om naar de ooievaars en gaan verder naar de rivier. Zij heeft ook veel te vertellen.
Ja u ziet het goed. Ik ben de ramen aan het zemen. Vuil dat ze waren! Gisteren mijn manuscript ingestuurd naar uitgeverij ten have. Wat een fijn moment is dat denk ik met mijn hoofd. Maanden lag het manuscript te roepen en te wenken bij alles wat ik deed. Ga aan de slag, werk aan mij,niet lanterfanten en geen uitstelgedrag, gewoon zitten en schrijven. In eerste instantie voel ik me moe en rusteloos als ik op verzenden heb gedrukt. Bijna een lichte paniek want ik had nog zoveel…………………….. Ik ga even op de bank liggen met een boek en val prompt in slaap.
Als ik wakker word, pak ik een emmer en vul die met water en natuurazijn, de zeem en een trekker en ga aan de slag. De ramen voor en achter aan de buitenkant maak ik schoon inclusief het houtwerk, met alle aandacht die ik in me heb. Dat Barend foto’s nam had ik op dat moment niet gezien. Eindelijk een frisse en zonnige dag waarin niets hoeft.
In mijn hoofd voelt het opsturen van het manuscript fijn maar in het echt niet. Het voelt als verlies, als een gemis, als onrust. Het voelt onzeker want andere mensen gaan er een mening over hebben. Ik voel de kramp in mijn rug en verbaas me erover dat ik niet blij ben maar ongerust. Ik heb haar zomaar de wereld ingestuurd. De wereld die op dit moment zo onrustig is en vol dreiging daar kan zij in haar teerheid niet tegenop.
Ik maak nog een schone emmer met water en azijn en loop de ramen na op zoek naar venijnige vuile plekjes. Ik voel me raar. Wie gaat er haar ramen zemen als de wereld in brand staat?
Zouden er mannen bestaan die gaan schoonmaken als de wereld te eng wordt?
