Borstkanker en lichaamsbeeld

Modeshow Adamas (2011)

Modeshow Adamas (2011)

Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. De ziekte is niet alleen levensbedreigend, maar het is ook nog eens een aanslag op het meest vrouwelijke lichaamsdeel dat een vrouw heeft: de borsten. Dit geldt zeker wanneer een heftige ingreep, borstamputatie, uitgevoerd moet worden. Wanneer een vrouw borstkanker overwint, maar verder moet zonder borsten, wat doet dit dan met haar lichaamsbeeld? Intuïtief zou ik denken dat een vrouw zich minder mooi en onzekerder voelt, beroofd van haar meest vrouwelijke lichaamsdelen.

Stralend de wereld in

Stralend de wereld inMaar gelukkig kan het ook anders. Ieder jaar help ik bij een modeshow van het Adamas Inloophuis, een stichting voor vrouwen die borstkanker (gehad) hebben en hun familieleden. De modellen in deze modeshow zijn vrouwen met borstkanker. ‘Stralend de wereld in’, heet dit evenement. En stralen, dat doen ze! Ieder jaar weer word ik geraakt door de kracht waarmee de modellen hun lichaam showen. Ze lijken niet meer gekrenkt door dat wat hun ziekte met hun lichaam gedaan heeft.

Mijn lichaam is krachtig en mooi

Misschien  zijn ze juist dankbaar en hebben ze een kracht in hun lichaam gevonden, waardoor hun lichaamsbeeld juist positief beïnvloed wordt, en waardoor ze meer van hun lichaam gaan houden. Het is inspirerend om te zien, en ik denk dat iedere vrouw er iets van kan leren, of ze nu een ziekte heeft of niet. Het is alsof de vrouwen uitstralen: ‘Kijk, mijn lichaam is beschadigd, maar ook krachtig. En daarom is het mooi.’

Door: Lana Donse

 

Lichaamsbeeld afhankelijk van de context?

Contextueel lichaamsbeeld

Veel onderzoek naar lichaamsbeeld gaat uit van een ‘intra-psychisch’ lichaamsbeeld, los van de context. Alsof we overal in iedere situatie dezelfde waardering voor ons lichaam hebben. Dat lijkt niet waarschijnlijk. Thuis met een geliefde partner en eventuele kinderen zijn we minder met ons uiterlijk bezig. In het café daarentegen, zeker als we op zoek zijn naar een partner, zijn we ons meer bewust van het uiterlijk. Die verhoogde staat van bewustzijn, kan leiden tot onzekerheid.

Op dit moment onderzoeken we de rol van het lichaamsbeeld bij sporters die in een bepaalde gewichtsklasse spelen. Voor iedere wedstrijd worden zij gewogen en mogen alleen meedoen als hun gewicht werkelijk in die klasse valt.  Met name voor mensen die op topniveau mensen aan vechtsporten doen, moeten meerdere keren per jaar heel alert  zijn op hun gewicht. Het op gewicht moeten blijven, kan leiden tot regelmatige periodes van afvallen. Soms gebeurt dit afvallen in korte tijd. Dat lijkt gezondheidsconsequenties te hebben.

Het ideale lichaamsbeeld van iemand die aan vechtsport doet, zeker bij vrouwen, staat ver af van het ideale culturele lichaamsbeeld. Denk aan het gewicht en de mate van gespierdheid. Ik ben dan ook nieuwsgierig of er sprake is van meerdere lichaamsbeelden  in verschillende contexten. Of dat er wel sprake is van één lichaamsbeeld, maar dat afhankelijk van de context, datzelfde lichaamsbeeld op een andere manier wordt geëvalueerd?

Psychologie van het Uiterlijk

Lustpil voor vrouwen?

Lustpil

Het nieuws van deze dagen is de ontwikkeling van een lustpil voor vrouwen. We konden erop wachten na het grote financiële succes van Viagra.

Misschien heeft u het coververhaal van het New York Times Magazine langs zien komen. Of anders De Wereld Draait Door gezien van woensdag 22 mei.

Welke vrouwen hebben geen zin in seks?

Voor veel vrouwen is seks relatiegericht en niet iets op zichzelf. Geen zin is inderdaad veelvoorkomend maar waar hebben vrouwen geen zin in? Geen zin in coïtus, geen zin in deze man, geen zin omdat er weinig intimiteit is, geen zin als machtswissel en zo kan ik nog wel even doorgaan.

Vrouwen die onveilig gehecht zijn in hun jeugd, vinden het vaak moeilijk om in hun adolescentie en volwassenheid een ander dichtbij te laten komen. Deze vrouwen vermijden seksuele situaties. Het nabij-zijn met een ander wordt als angstig ervaren.

Vrouwen met negatieve ervaringen op het gebied van seksualiteit, ervaren eveneens weinig seksueel verlangen. Vrouwen die weinig seksueel verlangen kennen, hebben meestal een negatief lichaamsbeeld.

pilVoor deze vrouwen is nu een pil ontwikkeld, die over enkele jaren op de markt komt. Gaan deze vrouwen die pil gebruiken? Gaan zij een lustopwekkende pil slikken om met hun angstige lichaam seks te hebben met een ander? Ik betwijfel dat.

Laten deze vrouwen zich door hun vriend overhalen, onder druk zetten om zo’n pil te slikken, omdat hij ook wel eens seks wil hebben? Misschien wel.

De uitvinding van een lustopwekkende pil voor vrouwen gaat in ieder geval grote consequenties hebben op ons denken over seksualiteit en relaties. Ik ben bang dat het geseksualiseerde ideale vrouwbeeld nog prominenter wordt.

Door: Liesbeth Woertman

Psychologie-van-het-Uiterlijk_2

Verdwaald in de namaakwereld

Perfecte koppel

Onze ideale partner is prachtig, verdient goed, voelt ons altijd perfect aan, weet precies wat wij willen en doet altijd het goede. He, onder welke steen leef jij?
Ideaalbeelden over onszelf en anderen zijn kinderlijke sprookjes. Word volwassen!

We zijn verdwaald in de namaakwereld en wonen in ons hoofd vol met ideaalbeelden. Asha ten Broeke schreef vorige week in de Trouw een column. Ik gun mijn dochters een wereld zonder beautyterreur. Ik gun alle vrouwen, jong en oud, een wereld zonder beautyterreur.

Het kan, we hoeven er niet aan mee te doen. Kijk niet naar programma’s als ‘Hotter than my daughter’. Kijk niet naar programma’s waarin cosmetische chirurgie als het begin van een nieuw leven wordt genoemd.

Leven betekent bewegen en veranderen. Of we dat nu willen of niet. Niets blijft altijd hetzelfde. Mooie en lelijke dagen doen zich voor. Hou niet vast aan een ideaalbeeld.

Leef niet vanuit een beeld, maar leef.

Door: Liesbeth Woertman.

Psychologie van het Uiterlijk

Wat zienden van blinden kunnen leren

blind meisje

Krijg ik dikke billen in deze broek? Wat heeft de kapper met mijn haar gedaan? Ben ik aangekomen? Heb ik daar een puist?! Voor mij allerlei redenen om uren voor de spiegel te staan. Een tijdrovende, vaak onzekerheid verhogende bezigheid. Spiegels zijn overal. Elk moment van de dag kun je jezelf bekijken en beoordelen om vervolgens, als een soort Facebookstatus, je lichaamsbeeld te updaten. Voor velen lijkt het jezelf kunnen aanschouwen en beoordelen in een spiegel een doodnormale zaak. Maar, wat nou als je blind bent? Hoe vorm je dan een lichaamsbeeld?

Zelfbeeld

 

Een ‘normaal’ lichaamsbeeld ontwikkelen
Een lichaamsbeeld wordt gevormd op basis van vroegkinderlijke ervaringen. Liesbeth Woertman noemt in haar boek ‘Moeders Mooiste’ en ‘Psychologie van het Uiterlijk’ een aantal ervaringen die bijdragen aan het opbouwen van een ‘normaal’ lichaamsbeeld. Zo speelt bijvoorbeeld de spiegeling van de ouders op het kind een belangrijke rol: met welke blikken wordt het kind aangekeken, hoe wordt het kind aangeraakt? Ook zijn de eigen lichaamssensaties van het kind van invloed op het lichaamsbeeld; hoe voelt een kind zich in zijn eigen lichaam?

Psychologie van het Uiterlijk

Ik voel, dus ik ben
Je kunt je nu wellicht voorstellen dat het ontwikkelen van een (positief) lichaamsbeeld voor blind geboren kinderen een moeizaam proces is. Een ziende baby kan de onderdelen van zijn lichaam tot een lichaamsschema integreren door middel van visuele ervaringen. De blinde baby moet zijn lichaamsbeeld daarentegen opbouwen uit non-visuele ervaringen. De combinatie van aanrakingen, geluiden en bewegingen kan uiteindelijk tot een concept van lichaamsbeeld leiden. Maar, een volledig lichaamsbeeld komt bijna nooit tot stand.

Wel hebben blinde mensen een idee over hun uiterlijk en er vormt zich dus wel degelijk een concept lichaamsbeeld. Namelijk, enerzijds door de mening en beoordelingen van de medemens en anderzijds door concrete lichamelijke ervaringen. Er is een studie gedaan door Bullington en Karlsson (1997) waarbij duidelijk werd dat blinde participanten die aan sport deden een verhoogd gevoel van veiligheid, zelfvertrouwen en welzijn hadden.

sport

Dit alles draagt bij aan een positief lichaamsbeeld. Ik lees vaker in de literatuur dat zowel bewegen (in welke vorm dan ook) als zogenaamde ‘body-awareness training/body-image training’ waarbij de verbinding tussen lichamelijke en mentale toestand wordt versterkt, bijdragen aan een positief lichaamsbeeld. Door deze trainingen kunnen blinde mensen hun identiteit als een geheel ontwikkelen en leren ze zichzelf te definiëren aan de hand van lichamelijke sensaties.

De spiegel is overrated
Kortom, als je blind bent, is het heel goed mogelijk je een beeld te vormen over jezelf. Je kunt wellicht  de hulp van je beste vriendin goed gebruiken om te te zeggen welke broek je mooier staat, maar je kunt wel degelijk inschattingen maken over je eigen uiterlijk. Het eigen gevoel over hoe het lichaam aanvoelt, wordt gebruikt als maatstaf voor het lichaamsbeeld: ik voel me goed in mijn lichaam dus ik voel me goed over mezelf. Dus, blinden doen op gevoel waar de ziende mens een spiegel voor nodig lijkt te hebben. Maar, waarom is de spiegel nodig?

Spiegel

Een spiegel lijkt een soort objectief instrument dat helpt om een beeld te creëren van hoe je er feitelijk uit ziet. Echter, als het je keer op keer wijst op onzekerheden en daarbij voorbij gaat aan hoe je je in je lichaam voelt, in hoeverre is een spiegel dan nog betrouwbaar om een waardeoordeel op te baseren? De spiegel lijkt overrated. Mijn spiegel, in plaats van mijn gevoel, bepaalt mijn lichaamsbeeld. In de spiegel zie ik een dik buikje, maar ik voel een warm, zacht bolletje dat van mij is. Meer waarde kunnen hechten aan hoe het lichaam aanvoelt in plaats van wat de spiegel vertelt, dus een beetje meer van binnen en een beetje minder van buiten: dát zou pas mooi zijn.

Door: Lotte Berkhout