“Mensen worden niet in verwarring gebracht door de gebeurtenissen, maar door hun opvattingen over de gebeurtenissen”Epictetus ongeveer 50-130
Dit beroemde citaat van de filosoof Epictetus is een leidraad in mijn werk en leven. Het motto parafraseer ik in mijn boek ‘Psychologie van het uiterlijk’. Het is niet het uiterlijk wat mooi of lelijk is, maar onze opvattingen over het uiterlijk.
Hoe wij over ons lichaam denken is bepalend. Je kunt dus beter aardiger over je uiterlijk gaan denken, dan het mes te hanteren.
Schoonheidswedstrijden kennen we al eeuwen, de Miss Universe-verkiezingbestaat sinds 1952. Deze Amerikaanse competitie geldt als tegenhanger van de Engelse Miss World verkiezing. Door te kijken naar winnaressen uit het verleden, krijgen we een indruk van het heersende schoonheidsideaal. Van de 54 winnaressen waren er maar liefst 43 blank. Dus als er al eens een kandidaat kwam uit Zuid-Amerika of Afrika, dan was het doorgaans de nazaat van een blanke Europese immigrant. Discriminatie? Laten we het houden op een sterke voorkeur van het Westerse schoonheidsideaal van de juryleden.
Waar woont miss Universe?
Zijn donkere mensen lelijker dan blanke mensen? Als je afgaat op de uitslagen van deze verkiezingen wel. Mensen uit Oost-Europa en grote delen van Azië en Afrika behoren volgens de Amerikaanse jury ook niet tot moeders mooiste. Let wel: dat is dus niet mijn mening, maar die van de jury van de Miss Universe verkiezing. Meisjes uit Zweden, Puerto Rico en uiteraard God’s favoriete land, de Verenigde Staten, hebben volgens hen een bovengemiddeld mooi uiterlijk. Staat voor de jury ‘mooi’ synoniem met ‘Westers’? Zijn niet-westerse vrouwen lelijk volgens deze wijze heren? De cijfers spreken voor zich.
Meisjes en jongens laten hun ogen vergroten
Je zou kunnen denken: wat maakt het nu uit wat een stelletje Amerikaanse juryleden denkt? Helaas zijn de juryleden niet de enige die er zo over denken. In landen als Zuid-Korea is de Westerse look helemaal hot. Al jaren. Meisjes en jongens laten hun ogen operatief vergroten om maar meer aan het heersende Westerse schoonheidsideaal te voldoen. Vrouwen met een donkere huid, van Sjanghai tot Zimbabwe, zijn in de weer met levensgevaarlijke huidbleekmiddelen. Allemaal om maar datzelfde, Europees-achtige uiterlijk te krijgen. Jaren van Westerse overheersing en globalisering hebben ervoor gezorgd dat blankheid het hoogste ideaal werd. De kolonisten zijn vertrokken, de denkbeelden gebleven.
Vroeger werd de jury van racisme beschuldigd. Terecht naar mijn mening. Pas na 25 jaar won een niet-blanke de Missverkiezing. Wat nu gebeurt is erger. De jury discrimineert niet langer, dat mag niet. Het is erger: het is de rest van de wereld die zich conformeert aan één universeel ideaal. Waar vroeger potjes en gymzaal de enige hulpmiddelen waren van de kandidaten, is het nu de plastische chirurg die volop wordt ingezet. Het is geen verkiezing meer van de mooiste mens, maar van de beste plastische chirurg. Niet individuele schoonheid is de maatstaf, maar individueel vakmanschap.
Minineusjes en tennisballenborstjes
Persoonlijk vind ik dat door het massaal bezoeken van privéklinieken het eigene van lokale schoonheden verdwijnt. De Colombiaanse, Zimbabwaanse en Indiase vrouw zijn niet mooi omdat ze op de roomblanke en eng dunne Barbie lijken, ze zijn juist aantrekkelijk vanwege hun eigenheid. En ja, dat geldt natuurlijk ook voor de mannen. Miss Universe wordt steeds lelijker. Iedere oneffenheid is weggeretoucheerd, waardoor de chirurgen gelijk de eigenheid wegsnijden. Allemaal dezelfde minineusjes, dezelfde disproportionele tennisballenborstjes en die holle, vreugdeloze lach.
De Westerse dominantie lijkt in economisch opzicht de laatste jaren steeds sneller af te nemen. Koloniën bestaan vrijwel niet meer en landen als China, Rusland en Braziliëhalen ons in rap tempo in. Wat zou dat doen voor het heersende schoonheidsideaal? Zou er na honderden jaren van Westerse dominantie, eindelijk een ander schoonheidsideaal komen? En welke dan? Het wordt interessant om de ontwikkelingen scherp in de gaten te houden. Zeker als je plastisch chirurg bent. Want als spleetogen en een fors achterwerk in de mode raken, ben je als cosmetisch arts voorlopig nog niet uitgedokterd.
Vroeger moesten mannen nog mannen zijn. Kalend, bierbuik en een geur die rook naar het eigen lichaam. Het maakte allemaal niks uit. En nu? Nu is dat voorbij. Voorgoed voorbij. Kaalheid is een keuze, een bierbuik is een uitdaging en we herkennen de man aan zijn parfum in plaats van zijn zweet. Is dat een verbetering? De meeste vrouwen zullen zeggen van wel. En waarschijnlijk zijn de meeste mannen het ook wel met hen eens.
Maar als het uiterlijk steeds belangrijker wordt, hoe komt dat dan? Aan de ene kant komt het volgens mij doordat mannen de tijd en de middelen hebben om aandacht te besteden aan het zichzelf. Een anti-rimpelcrème hier, een spuitje botox daar, voor niets gaat de zon op. Maar wat te denken van de commercie? Zonder aanbod geen vraag. En de schoonheidsindustrie creëert dag in dag uit vraag door het zenden van directe en verhulde reclameboodschappen.
Schoonheid is een keuze: lelijke mensen zijn dom
De massa-industrie heeft haar nieuwe prooi volledig in haar klauwen. De prooi, het mannetjesmens, laat ze niet meer los. Met al maar méér infotainment, méér advertorials en nog weer nieuwe, slimme marketingtrucs die je onbewuste erop wijzen dat schoonheid een keuze is. Schoonheid anno nu is een keuze en wie lelijk is, is dom. Vroeger was dat anders. Wie mooi was had geluk, wie lelijk was had pech. Nu je aan jezelf kunt sleutelen tot je een prinsje of prinsesje bent is de pechfactor gereduceerd tot 0. Tenminste, zo wil de beauty-industrie ons doen geloven.
Hoever moeten we ons laten leiden door de miljardenindustrie die de schoonheidsmarkt is? Volgens mij is het onzinnig om bedrijven als de ultieme boosdoener af te schilderen. Ik ben blij met tandpasta, deodorant en wellicht ook wel die ene crème. Maar hoever moet je gaan en in hoeverre is je eigen mening ook echt je eigen mening? Veel mensen gaan onder het mes van de plastische chirurg en ‘doen dat voor zichzelf’. Maar zouden ze het ook doen als ze alleen op een onbewoond eiland wonen? Een eigen mening is altijd gevormd door je omgeving, hoe graag we ook denken dat we meester zijn over ons eigen brein.
Hoe eigen is je eigen mening?
Als ik dag in dag uit geconfronteerd wordt met hagelwitte en gebleekte tanden, denk ik dat het de norm is. Maar moeten mijn tanden echt witter dan wit zijn om mij gezond en prettig te voelen? Dat bepaal ik zelf. Toch? Ben ik immuun voor de wet van de meerderheid, voor reclames? Als ik de enige ben zonder onnatuurlijk witte tanden, voel ik me dan nog mooi? In een wereld vol gefotoshopte modellen en verbouwde media-iconen kun je echt en onecht al gauw met elkaar verwarren.
Volgens mij is bewustwording belangrijk. De fabrikanten die geluk uit een potje verkopen en de klinieken die een mooiere versie van jezelf beloven, willen maar één ding. Je poen.Dat is hun goed recht, maar wees je daar als consument wel van bewust. Welke keuze je ook maakt.
Ik was eens op een partijtje van schoonheidsspecialistes. Een fabrikant van vulmiddelen vertoonde zijn kunsten. Er werden vrijwilligers uit het publiek gevraagd. Met verbazing zag ik dat vrouwen op een podium zomaar iets in hun gezicht lieten spuiten. Het praatje ondersteunt met powerpoint met grafieken zag er blijkbaar vertrouwenswekkend uit.
Daarna werd er champagne uitgedeeld.
Geen idee wat de opleiding was van de man die de spuit hanteerde.
In een zomerse weekendbijlage van de Volkskrant stond een overzicht van beroemdheden die plastische chirurgie hadden ondergaan. 12 foto’s op een rij van mannen en vrouwen waarmee iets aan de hand is. Je ziet het direct. Er klopt iets niet in die gezichten.
De eeuwige jeugd wordt ons beloofd maar het resultaat is soms eng en in ieder geval vreemd. Mirjam Bosgraaf beschrijftgoed hoe we getraind zijn om vreemdheid in een gezicht te herkennen. Ook valt me op hoe de gefabriceerde gezichten op elkaar zijn gaan lijken. Katachtige ogen, boven- en onderlip die even dik zijn en een onbalans in het gezicht.
Cosmetische chirurgie haalt niet alleen oneffenheden weg, maar ook eigenheid. Zielloos.
We gebruiken cookies om ervoor te zorgen dat onze site zo soepel mogelijk draait. Als je doorgaat met het gebruiken van deze site, gaan we ervan uit dat je ermee instemt.OkNee
