Op het onstuimige eiland Texel vieren we het nieuwe jaar en zoals op de foto te zien is, maken we een kleine wandeling tussen de buien door. Op oudejaarsavond hebben we ieder voor ons zelf een brief geschreven over het jaar 2022 en die brief in de avond aan elkaar voorgelezen. We hadden er alledrie werk van gemaakt. Dagboek nagelezen, de boeken die we hadden gelezen nog eens bekeken, foto’s doorgebladderd waardoor er allerlei geactiveerd werd van wat er in 2022 voor, in en bij ons was voorgevallen.

Ontroerend om rustig en met volle aandacht aan de twee vrienden mijn verhaal te mogen voorlezen. Intiem om hun verhalen te horen, waarvan ik de feiten had meegemaakt dat jaar maar door er een brief van te maken, hadden we ook vorm gegeven aan wat voor ons het belangrijkste was.

Het eerste grote blije dat ik me herinner van 2022 is het verschijnen van Wie ben ik als niemand kijkt? De vreugde om vast te houden aan deze titel terwijl de uitgever de titel te heftig vond. Ook het afwijzen van de voorkant zoals een vormgever die bedacht met jonge vrouwen op de cover, vervult me met plezier. En ineens in museum Voorlinden Dora van Picasso zien en voelen ja dit is het. Het constante blije door het jaar heen heeft zeker met Isabella te maken. Wat een licht en lief kind dat mijn speelsheid en humor sterk naar boven haalt.

2022 was een rijk gevuld jaar met veel om dankbaar voor te zijn. Zoveel dingen en ervaringen die ik nu al vergeten ben maar die jij waarschijnlijk wel weet. Ergens opgeslagen in ons lichaam. Het feit dat we de eerste twee maanden van 2022 opnieuw in lockdown zaten, is al heel ver weg en kan ik al bijna niet meer voelen. De opmerking die Nathalie Huigsloot in juni maakte tijdens haar interview met mij voor de Volkskrant “wat zal je eenzaam geweest zijn” is niet meer weggegaan, hoewel ik hem op dat moment ontkende. Ik zei “op die manier heb ik nooit over mezelf gedacht” maar de vraag resoneert.

Door het vele schrijven heb ik dit jaar minder gelezen, slechts 74 boeken, vooral romans die ik uit de bibliotheek haalde en wat theologische werken zoals van Jonathan Sacks en Heschel, mijn Joodse rabbi’s. Ja het jodendom was in het lezen afgelopen jaar weer sterk aanwezig.

Waar wil ik mijn tijd, aandacht, energie en liefde aan geven in 2023? Aan het zachte, het ontvankelijke, het stromende en ontspannen in mijn lichaam zijn en vandaaruit in de wereld, in kleine groepen om te delen en in wederkerigheid samen te zijn en elkaar te ondersteunen en inspireren.