Ik moet denken aan een oud liedje. Ik dacht dat het van Wim Sonneveld was. ‘Zeg maar ja tegen het leven, anders zegt het leven nog nee’, is het refrein. Vorige week schreef ik over een liefdevol mens zijn, geïnspireerd door het boek van Kierkegaard. Ik zette het boek terug in de kast en met die beweging viel een ander boek uit de kast. ‘Kies het leven’ van Dorothee Solle. Zij was een Duitse theologe die zich bezighield met bevrijdingstheologie in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Ik las het boek opnieuw en deel graag haar gedachtegoed.

Lijden vermijden of leven ontlopen?

Volmondig ‘ja’ zeggen tegen het leven. In zee gaan met de visie dat het leven goed is. Niet toelaten dat je hoop vernietigd wordt en dat je de moed opgeeft. Om te kunnen vechten tegen de angst en tegen het cynisme hebben we elkaar nodig. Hoe kom je tot het grote ‘ja’? Hoe kom je zover, dat je kunt strijden tegen het cynisme? Als ieder echt ja, is dit ja altijd een antwoordend, responsief ja. Iedere gelukservaring kent dit responsieve karakter. Geluk is antwoord geven op iemand, of een situatie, het is zich laten aanraken en partij kiezen, hoewel het cynisme van onze situatie juist hierin bestaat dat we onbekwaam worden gemaakt om te lijden en om mee te lijden. Lijden vermijden. Lichamelijk door pillen, psychisch door afleiding, is in de cultuur van het consumentisme uitgegroeid tot een wezenlijke levensstrategie. We hebben allerlei technieken ontwikkeld om het lijden te ontlopen, maar in feite ontlopen we het leven.

Leren liefhebben en gerechtigheid mogelijk maken

Vrij zijn van lijden, en dat blijven tot in het sterven toe, geldt als de hoogste waarde. Er gaat niets boven gezondheid. Levend zijn, het ‘ik’ transcenderen, communiceren en sympathiseren met al wat leeft, wordt ondergeschikt aan vrij zijn van lijden. Apathisch vrij zijn van lijden, gebrek, verdriet en betrokkenheid, wordt de hoogste waarde, net als rimpelloze schoonheid en een gestroomlijnde carrière, als voorbeelden van onze huidige levensstijl. Leren liefhebben en gerechtigheid mogelijk maken, wordt ondergeschikt gemaakt aan het consumentendoel; er zonder kleerscheuren afkomen.

We binden niet de strijd aan met het cynisme, we ontlopen die strijd. Voorkomen, vermijden, afdrijven, uit de weg gaan, dat worden grote levensactiviteiten.

Door: Liesbeth Woertman