Deze week opnieuw veel mediaverzoeken. Blijkbaar is de redactie van Quest Psychologie weer met de 101 lezersvragen bezig want ik ontving twee vragen.

De eerste vraag ging over op welk uiterlijk kenmerk mensen het eerst afknapte. Dat weet ik niet en ik ken er ook geen onderzoek naar.

De tweede vraag was Is het mogelijk mensen NIET op hun uiterlijk te beoordelen en deze vraag vond ik wat lastiger. Ik heb er de hele avond op gekauwd en kom tot de volgende voorlopige conclusie.

Nee dat is niet mogelijk. Het uiterlijk is in onze tijd een zeer belangrijk onderdeel van wie we denken te zijn. In de ontmoeting met een vreemde scannen we razendsnel of deze mens een goede of een slechte bedoeling heeft. Met andere woorden moet ik gaan rennen omdat deze mens een bedreiging is of niet. Direct in die keuze zitten de volgende dimensies verweven namelijk: is dit een man of een vrouw, iemand zoals ik of anders, wit of zwart, aardig of onaardig, mooi of lelijk. Op onbewust niveau nemen we deze beslissing en we discrimineren dus de hele dag. Discimineren in de zin van onderscheid maken.

Ja het is wel mogelijk om mensen NIET op hun uiterlijk te beoordelen. Dat geldt voor de mensen voor wie het uiterlijk niet belangrijk is. Ik herinner me mijn kleinzoon met wie ik regelmatig wandelde in Utrecht. Hij was twee, drie jaar en zei iedereen maar dan ook echt iedereen gedag. De vuilnisman, de deftige dame, de junk, een man in een rolstoel, een zwerver, andere kinderen, de buren. Opvallend was dat juist de mensen die meestal niet gedag gezegd worden altijd blij op hem reageerden. Zo inderhield hij een innige band met de vuilnismannen en zat hij geduldig op zijn knietjes op de bank uit het raam te kijken en te wachten tot hij zijn vrienden van de vuilisnisdienst zag. Van beide kanten werd er breed geglimlacht en gezwaaid. Ook de zwervers met plakhaar en rommelige kleren werden stralend begroet. Dus ja het kan.

Mensen voor wie het uiterlijk om wat voor reden dan ook, niet belangrijk is, zullen andere mensen niet op hun uiterlijk beoordelen. Mensen die andere waarden belangrijker vinden zoals verbinding maken en zich verbonden voelen met andere mensen maken ook een goede kans om niet op uiterlijk te beoordelen.

Mijn kleinzoon is nu tien en begint zich bezig te houden met zijn uiterlijk. Als hij naar de kapper is geweest, zegt hij “zie je niets aan me?”. En hij vraagt of ik hem wil helpen een goede gel uit te kiezen want de gel die hij nu heeft, plakt. Gelukkig vergeet hij zijn uiterlijk ook nog vaak en speelt volop buiten, heeft plezier met zijn vrienden en sport. Hij heeft nog steeds een blij en open gezicht en zegt nog steeds veel mensen gedag maar heeft hoogstwaarschijnlijk van binnen nu wel een begin van een oordeel over het uiterlijk van anderen. Maar of iemand aardig is, is gelukkig nog steeds het allerbelangrijkste.