Ik vertel, dus ik ben?

Liesbeth Woertman

Liesbeth Woertman

Bijna is het zover. Donderdag 25 september spreek ik op het symposium ‘Vrij vertellen van herstelverhalen’ in het Dominicanenklooster van Huissen.

Klooster

Het vertellen en vormgeven van je eigen levensverhaal blijkt voor mensen in de psychiatrie een sleutel tot herstel. Maar voor iedereen is het vertellen en vormgeven van je eigen levensverhaal belangrijk. Juist op breukmomenten in je leven, nodigt het leven je uit om stil te staan bij jouw verhaal.

Moeders mooiste

Als ik aan u vraag wie u bent, dan noemt u waarschijnlijk uw naam. Maar uiteraard bent u niet uw naam. Als ik aan u vraag wie u bent, dan zegt u misschien ik ben de vrouw van…. Of u noemt uw beroep, maar uiteraard bent u niet uw beroep.

Narratieve psychologie

Sinds enkele decennia bestaat in de psychologie een stroming die narratieve psychologie wordt genoemd. Centraal staat dat we in een door verhalen gevormde wereld leven. Mensen creëren betekenis door ervaringen te structureren, in betekenisvolle en samenhangende gebeurtenissen. Verhalen met een plot. Deze aanname impliceert dat onze zelfidentiteit een geconstrueerd verhaal is.

narratieve psychologie

Binnen de narratieve psychologie bestaan verschillende theorieën. Sommige theorieën leggen de nadruk op een relatief stabiele en autonome identiteit. Andere theorieën benadrukken dat er geen autonoom zelf is, maar enkel sociaal geconstrueerde identiteiten die fragmentarisch en voortdurend aan verandering onderhevig zijn. De narratieve psychologie bestudeert kenmerken van levensverhalen in relatie tot gedrag en geestelijke gezondheid. Het bestudeert ook hoe zelfidentiteit tot stand komt in relatie tot levensloop, cultuur en sociale context.

In de narratieve benadering kunnen tegenstrijdigheden een plaats krijgen. Nieuwe verbanden ontdekken, is betekenis geven. Het verleden herinterpreteren is bouwen aan een toekomst. Ervaringen in een samenhangend verband brengen, is aan een identiteit bouwen. Volgens de narratieve identiteitstheorie is het verhaal niet alleen een metafoor om identiteit te beschrijven, maar construeren mensen hun identiteit met levensverhalen.

Identiteit is het antwoord op de vraag: ‘Wie ben ik?’ Die vraag beantwoorden we met verhalen over ons leven.