Meerstemmingheid van innerlijke schoonheid

februaru 2020 Graalhuis in Utrecht

Vorig jaar maakten we een tweeluik in het Graalhuis over mijn boek Je bent al mooi en dit jaar doen we dat opnieuw maar nu meer gericht op het innerlijk.

Vrouwen die trouw zijn aan de lokstem leven altijd een gecompliceerd en rijk leven. Ik mocht sommigen van hen persoonlijk ontmoeten in mijn leven maar vele van deze vrouwen ontmoette ik als lezer. In onze tijd van sterke polarisatie voel ik me niet thuis omdat ik mijn hele leven zoveel verschillende stemmen hoor die in mij leven.

Het Graalhuis in Utrecht vroeg me een middag (19 juni 2021) te maken over innerlijke schoonheid en ik koos Clarice Lispector waar ik in mijn vorige column al over vertelde en Andreas Burnier waar ik trouwens ook al eerder over schreef. Zij raken mij allebei rechtstreeks in mijn hart, in mijn ziel en laten me vaak vertwijfeld achter.

In 1988 las ik het eerste fragment van Lispector in Lust en Gratie.

“Geef me je hand: Ik ga je nu vertellen hoe ik binnen ben getreden in het uitdrukkingsloze, waar ik altijd blind en heimelijk naar op zoek ben geweest. Hoe ik binnen ben getreden in datgene wat bestaat tussen het getal een en het getal twee, hoe ik de lijn van mysterie en vuur zag, die een slinkse lijn is. Tussen twee muzieknoten bestaat een noot, tussen twee feiten bestaat een feit, tussen twee zandkorrels, hoe dicht ze elkaar ook raken, bestaat een ruimte, er bestaat een voelen dat zich bevindt tussen het voelen – in de tussen ruimten van de oorspronkelijke materie bevindt zich de lijn van het mysterie en vuur die de ademhaling van de wereld is: en de onafgebroken ademhaling van de wereld is dat wat wij horen en aanduiden met stilte”.

Ik werd omver geblazen en onder andere via deze tekst van Clarice Lispector ging er iets in me stromen.

Een tweede schrijfster die dit bij me teweeg bracht was Andreas Burnier. Zij vertelde in haar romans over deze meerstemmigheid en over de ingewikkeldheid om tegenstellingen in jezelf tot een eenheid te laten komen zoals de kunstenaar en de krankzinnige, de misdadiger-heilige en de polariteit man-vrouw.

In mijn jong volwassen jaren was ik me sterk bewust van al die roepstemmen en leed ik eraan dat het me niet lukte om een vrouw uit een stuk te zijn. Troostend, zo troostend en inspirerend waren deze vrouwen die ook dit verlangen kende en probeerden taal te geven en deze paradoxen te leven.

Laat je niet mee slepen in het polaire denken en durf alles te zijn. Dat is geen makkelijk leven maar het is wel jij.