Het oktobernummer van GezondNu is een themanummer over naakt. De hoofdredacteur opent het nummer met een zoektocht naar benen op het strand zoals zij die kent van reclames. En wat denk je? Ze heeft ze niet gezien. De hele dag geen enkel paar lange, slanke, gladde en glanzende benen gezien.
Nienke Vulink psychiater en onderzoeker van Body Dysmorphic Disorder is een van de deskundigen die wordt geïnterviewd over schaamte. Mensen die overtuigd zijn dat een of meerdere lichaamsdelen afstotelijk zijn, terwijl buitenstaanders meestal niets zien. Velen van hen staan uren voor de spiegel en schamen zich zo sterk voor hun uiterlijk dat zij sociale situaties gaan vermijden. Mensen met ingebeelde lelijkheid zijn juist vaak opvallend mooie mensen. De afdeling Angststoornissen van het AMC waar Vulink werkt, biedt een combinatie van medicatie en cognitieve gedragstherapie aan. Interessant vind ik dat Vulink opmerkt dat de eerste BDD klachten rond 1892 werden beschreven. Dezelfde tijd dat de fotografie opkwam.
Tegen de opdringerige blik, tegen de openbare uitstalling van alles en iedereen verdedigt Nietzsche het masker, de schijn, het geheim, het raadsel, de list en het spel. Alles wat wijsheid heeft, bemint het masker.
Transparantie is zeker niet het medium van de schoonheid. Volgens Walter Benjamin kan het schone niet bestaan zonder de onverbrekelijke eenheid van de verhulling en het verhulde. Want noch het omhulsel, noch het verhulde voorwerp is het schone, maar het voorwerp in zijn omhulsel.
Gratie heeft iets van verhulling, van omwegen; ze veronderstelt het vrije spel van gebaren en vormen dat een handeling als het ware omspeelt en zich onttrekt aan de economie van nut en noodzaak. Ook het zich tentoonstellen doet de gratie vervliegen. De spiegel heeft dezelfde uitwerking als de camera, omdat als we daarin kijken het niets anders uitdrukt dan onze ‘uitgestald zijn’.
Directe uitstalling van naaktheid is niet erotisch. Het pornografische lichaam is glad; het wordt door niets onderbroken. Het erotische heeft niets van doen met de eenduidigheid van wat aanwijsbaar is.
Door: Liesbeth Woertman
