‘Botox de trooster van onze tijd, net als drugs en alcohol’ kopt het Psychologie Magazine in haar februarinummer boven een interview met mij en Charlotte Markay hoogleraar Psychologie aan de Rutgers Universiteit in Camden VS.
Liesbeth Woertman, hoogleraar klinische en gezondheidspsychologie aan de Universiteit van Utrecht en auteur van Psychologie van het uiterlijk heeft er een verklaring voor. ‘Als iemands eigenheid verdwijnt door cosmetische ingrepen, raakt ons dat in de ziel. Echt grote veranderingen waardoor iemand een ander gezicht krijgt, vinden we zeer onaantrekkelijk.’
In het artikel worden vijf mechanismen behandeld als verklaring waarom meer ‘gewone mensen’ zullen zwichten voor de druk van het steeds verder geperfectioneerde schoonheidsideaal. Cosmetische behandelingen zijn besmettelijk. Mensen die een ingreep laten doen, zijn tevreden, behoefte aan verfraaiing is groot, vrouwen die hun uiterlijk sterk verweven met hun uiterlijk en de invloed van media beelden.
Hier benoem ik er twee en de rest kunt u in het artikel lezen. Waarschuwing: het origineel zit achter een betaallink.
Reden 1: Cosmetische behandelingen zijn besmettelijk.
In 2006 werden ruim negenhonderd Noorse vrouwen tussen 22 en 55 jaar ondervraagd over hun wens om onder het cosmetische mes te gaan. Ook werden bijna tweehonderd vrouwen die zich al bij een kliniek hadden gemeld, ondervraagd. Daaruit kwam naar voren dat vrouwen die ‘een sterke cosmetische veranderingswens hebben’ vaak iemand in de omgeving hadden die al een cosmetische ingreep had gehad.
‘Je kunt er vanuit gaan dat cosmetische behandelingen zich steeds verder als een olievlek zullen uitbreiden,’ zegt Charlotte Markey, hoogleraar Psychologie aan de aan de Rutgers Universiteit in Camden (Verenigde Staten). ‘Als iemand in je omgeving iets heeft laten doen, vind je het al snel ook gewoon en daarna denk je: zij ziet er eigenlijk ook goed uit, misschien moet ik ook maar eens wat laten doen. Door dit mechanisme van sociale vergelijking worden cosmetische ingrepen niet alleen normaler, maar ook gewilder.’
Reden 2: De invloed van de media is groot.
De mensen die we op tv, in films en in tijdschriften zien zijn vaak gebotoxt, hebben een cosmetische operatie gehad, zitten flink in de make-up of zijn gephotoshopt. Ze zien er kortom beter uit dan het gros van de mensen die je op straat tegenkomt. Mensen die iets aan hun uiterlijk willen veranderen, kijken gemiddeld meer televisie, zo blijkt uit verschillende onderzoeken.
Charlotte Markey, onderzocht de invloed van televisieshows als Extreme Makeover. In die show veranderen muisjes onder het oog van de camera met de nodige operaties in gladgestreken schoonheden. Ze liet 189 deelnemers naar een make-over show of naar een interieurprogramma kijken. ‘In televisieprogramma’s als Exteme Makeover wordt de boodschap meegegeven dat je gelukkiger bent als je mooier bent – na de make over staan de vrouwen van geluk te huilen op het podium. De proefpersonen die deze show zagen, wilden veel vaker dan de mensen in de controlegroep iets aan hun uiterlijk laten doen. Ze zeiden dingen als: “Dit wil ik ook. Als ik er ook zo uitzie, vinden mensen me aardiger.” De boodschap dat een mooi uiterlijk je gelukkiger maakt, was duidelijk snel geïnternaliseerd.’
Nu is dit specifieke programma niet meer op televisie te zien, maar volgens Markey zijn de beelden van perfecte mensen bijna niet meer te vermijden. Volgens het SCP kijken Nederlanders 3 uur per dag televisie, en de totale tijd die wie aan media besteden (radio luisteren, tv kijken, internetten en tijdschriften en kranten lezen) is maar liefst 8 uur en 40 minuten per dag. Dat levert ons een dagelijkse stortvloed aan perfecte beelden op.
Door: Liesbeth Woertman