Zondagavond genoten van de zomergast Damiaan Denys, psychiater en filosoof. Hij houdt zich vooral in zijn klinisch werk bezig met mensen met dwangstoornissen. Ik kende hem van het schrijven van het Handboek over Body Dysmorpic Disorder, waar ik ook een hoofdstuk voor heb geschreven. Wat mij zo aansprak in de uitzending van zondag was zijn pleidooi voor het onzegbare, het onbenoembare, dat wat ons draagt.

Zomergasten Presentator: Wilfried de Jong

Denys liet een fragment zien van een college van zijn leermeester Jacques Lacan, ook psychiater en filosoof. In zijn college sprak Lacan nadrukkelijk en langzaam, met veel pauzes tussen de zinnen. Het is daar in die pauzes, in de witregels, waar het onbenoembare woont. We kunnen het rationeel niet grijpen. Alleen in een houding van ontvankelijkheid kunnen we het onbekende ervaren.

Lacan

De analyse van Denys over Nederland als open en transparant met haar doorzonwoningen, leidt als keerzijde van die openheid tot strenge regelgeving en laat amper oningevulde ruimte toe. Verfrissend vond ik ook zijn omschrijving van het doel van psychiatrie. Het gaat er niet om mensen gelukkig te maken, maar om het zieke, het verstoorde deel, weer gezonder te maken. Wat we kunnen leren van mensen met dwang is dat een grote behoefte tot controle willen hebben, alleen maar kan leiden tot angst en geritualiseerde handelingen om die angst weer te bezweren.

Met vertrouwen in het leven durven staan, zonder zekerheden, zonder controle geeft de mogelijkheid om jezelf te verliezen in de handeling en te zijn. Aanwezig te zijn en ten volle te genieten van onze ervaring, precies zoals die is. Ook mijn Rutgerslezing die ik donderdag 3 september mag houden in het Oude postkantoor in Utrecht zal rond  aanwezig durven zijn in de ontmoeting met de ander centraal staan.