https://fd.nl/samenleving/1493153/laat-ik-me-wel-of-niet-injecteren-met-botox
Op veel plaatsen in Nederland vinden we deze reclameborden. Soms ook op bushokjes. De oproep om je te melden voor botox. Twee dagen geleden opnieuw een verhaal over het toegenomen gebruik van botox, ditmaal in het FD. Ik word er een beetje moedeloos van maar laat me toch weer verleiden tot een interview in de hoop dat ik iemand daardoor kan bemoedigen om nee te zeggen.
In 1991 schreef Naomi Wolf het belangrijke boek De zoete leugen of de mythe van de schoonheid en in 1994 promoveerde ik op lichaamsbeelden. In 2003 schreef ik Moeders Mooiste en deed een eerste inventarisatie van het aantal cosmetische klinieken. De geweldige documentaire van Sunny Bergman verscheen in 2007 waarin te zien was hoe met enkele muiskliks een gezicht en lichaam strakgetrokken kan worden. Een niet te tellen aantal artikelen in alle kranten en tijdschriften over dit onderwerp is zo te vinden op internet.
Ruim dertig jaar is er meer dan voldoende materiaal verschenen om de druk op vrouwen om er op een strakke en leeftijdsloze manier uit te zien aan de kaak te stellen, maar het helpt niet.
Hier is een deel van interview omdat de link achter een betaalmuur zit. Eva Gabeler is de interviewster, een jonge vrouw die in een botox bubbel zit en veel vriendinnen heeft die botox gebruiken.
Cosmetische aanpassingen dragen bij aan de verdere illusie van een maakbare wereld, die vervolgens bolstaat van prestatiedruk en onzekerheden. Het is een ingewikkeld samenspel van factoren, vindt Liesbeth Woertman, emeritus-hoogleraar psychologie aan de Universiteit Utrecht. ‘De hapklare brokken waarin we onszelf presenteren op platformen zoals Instagram helpen de mensheid niet verder. We hebben het voor een groot deel te danken aan social media dat we onszelf objectiveren. Met elke post die we plaatsen of foto die we zien raken we meer gericht op onszelf en tegelijkertijd onzekerder. Je kunt beter bezig zijn met wat voor mens je wil zijn, waar je voor staat, waar je hart sneller van gaat kloppen en waar je een bijdrage kunt leveren. Wat brengt het je om rimpelloos door het leven te gaan en bewonderd te worden? In het echte leven draait het daar toch niet om tussen mensen?’
Ze legt uit dat perfectie een momentopname is, haalbaar in de vorm van ultieme geluksmomenten waar je superblij van wordt. Via Instagram lijkt dat perfecte moment werkelijkheid te worden. Woertman: ‘Toeschouwers van zulke foto’s krijgen daardoor een totaal vertekend beeld van wat mogelijk is. Maar op hun beurt willen zij zich ook perfect manifesteren. Het is logisch dat we elkaar nadoen daarin. Ieder mens vindt het immers fijn om te bloeien en gezien te worden, dat zijn fundamentele menselijke verlangens. Die worden op Instagram gestild met lieve commentaren van volgers en een heleboel likes. Maar het beeld is niet realistisch. De mens is onderhevig aan verandering, al was het maar omdat fysiek gezien de hele dag celdeling plaatsvindt. Perfectie betekent eigenlijk stilstand. Als mensen het zo zouden benaderen wordt het niet meer iets benijdenswaardigs.’
Ze ziet aanpassingen aan het uiterlijk niet als iets onschuldigs. Daaronder schaart ze ook het bleken van tanden of het verven van haren. Fundamenteel verschillen ze niet van elkaar omdat je een stukje van jezelf verhult. Woertman: ‘Ik zie veel in het spel van je opmaken en je haar leuk opsteken voor een bijzondere gelegenheid. Maar wie niet naar de bakker durft zonder er top of the bill uit te zien, is doorgeslagen. Ik vind het belangrijk dat wij als mensen het lef hebben om elkaar te laten zien wie we écht zijn. Dat we durven te tonen dat niemand perfect is en dat je veel kunt betekenen voor een ander. Met botox en fillers doe je het omgekeerde. Je geeft een raar soort signaal af. Je vraagt van anderen om naar je te kijken en je te bewonderen, maar tegelijkertijd niet dichterbij te komen. Botox werkt als een schild. Het schept afstand, terwijl ik denk dat het veel mensen goed zou doen om nabijheid te creëren, zeker diegenen die zich bezighouden met zulke ingrepen.’ Er zijn doorgaans drie groepen te onderscheiden die sneller gebruik maken van botox, vertelt Woertman. Een eerste aanjager blijkt de omgeving. De kans dat mensen overstappen op botox is groter als ze leven in een cultuur waar het gebruik ervan gewoon wordt gevonden. Mensen met een laag zelfbeeld vormen de tweede groep die eerder kiest voor cosmetische behandelingen. Het treurige is dat juist zij niet gebaat zijn bij zulke behandelingen omdat ze weten dat ze valsspelen en al gauw het volgende onderdeel vinden waarover ze ontevreden zijn. De derde voorspeller is hoe belangrijk je lichaam is voor je identiteit, vertelt Woertman. Uit welke bronnen put je om een antwoord te geven op wie je bent? Als je waarde kunt halen uit bijvoorbeeld relaties, geld, talenten, werk, sport of creativiteit is de kans kleiner dat je kiest voor cosmetische ingrepen dan wanneer je denkt dat je je uiterlijk bent.
Afgaande op de cijfers verkeer ik in een uitzonderlijke botoxbubbel, ik ken immers veel meer dan 1 op de 53 vrouwen die botox gebruiken. Daarmee groeit de kans dat ik er op een goed moment ook aan ga geloven. Maar, met de woorden van Woertman vers in mijn geheugen, is dat moment niet nu aangebroken. Onwillekeurig dringt zich een herinnering aan me op uit de tijd dat ik in groep zeven van de basisschool zat. Ik wilde graag een beugel omdat klasgenootjes rondliepen met slotjes en buitenboord-stellages. Dat ik geen beugel nodig had, was reden voor oprechte teleurstelling. M’n vader vroeg me waarom ik überhaupt zou willen dat mijn gebit er precies zo uitzag als dat van andere mensen. Hij was oprecht verbaasd.
