Waarom voelen laagopgeleiden zich lelijker?

Ma Flodder

Ma Flodder

Het was me al eerder opgevallen dat vooral laagopgeleide mensen meedoen aan programma’s over het uiterlijk. Nu blijkt uit recent Belgisch onderzoek dat laagopgeleide mensen kleiner en zwaarder zijn en een negatiever lichaamsbeeld hebben dan hooggeschoolden.

Dit onderzoek van Dieter Vandebroeck, socioloog aan de Vrije Universiteit Brussel toont aan dat je goed voelen in je lichaam, ook een klasseverschil kent.

Veel mensen voelen zich in een onbekende omgeving ongemakkelijk en onhandig in hun lichaam. Denk bijvoorbeeld aan het geven van een presentatie voor een groep onbekenden. Waar laat je je handen? Waar kijk je naar?

Makkelijk ‘sociaal bewegen’ met je lichaam, heeft te maken met je gewenst te weten in de wereld, waar je ook bent. Voelen laagopgeleide mensen zich lelijker, omdat ze ervaren dat er maatschappelijk op hen wordt neergekeken?

 

Door: Liesbeth Woertman.

Psychologie van het Uiterlijk

 

 

Verdwaald in de namaakwereld

Perfecte koppel

Onze ideale partner is prachtig, verdient goed, voelt ons altijd perfect aan, weet precies wat wij willen en doet altijd het goede. He, onder welke steen leef jij?
Ideaalbeelden over onszelf en anderen zijn kinderlijke sprookjes. Word volwassen!

We zijn verdwaald in de namaakwereld en wonen in ons hoofd vol met ideaalbeelden. Asha ten Broeke schreef vorige week in de Trouw een column. Ik gun mijn dochters een wereld zonder beautyterreur. Ik gun alle vrouwen, jong en oud, een wereld zonder beautyterreur.

Het kan, we hoeven er niet aan mee te doen. Kijk niet naar programma’s als ‘Hotter than my daughter’. Kijk niet naar programma’s waarin cosmetische chirurgie als het begin van een nieuw leven wordt genoemd.

Leven betekent bewegen en veranderen. Of we dat nu willen of niet. Niets blijft altijd hetzelfde. Mooie en lelijke dagen doen zich voor. Hou niet vast aan een ideaalbeeld.

Leef niet vanuit een beeld, maar leef.

Door: Liesbeth Woertman.

Psychologie van het Uiterlijk

Hoe handelt een cosmetisch arts?

Angelina

Een paar dagen geleden beschreef cosmetisch arts een casus uit zijn praktijk. Een dame wilde een ‘extreem’ uiterlijk. Hieronder leest u hoe hij op dit verzoek reageerde.

Casus:

Een dame heeft een lipvergroting ondergaan in mijn praktijk. Ze heeft in het verleden ook een borstvergroting ondergaan. Ze belt mij een week later op omdat haar man en vriendinnen niet genoeg het verschil konden zien (die zij overigens wel ziet). De lippen zien er te ‘natuurlijk’ uit.

Ze zegt er dan ook bij dat: “U heeft mooi werk afgeleverd maar in mijn kringen houden we van wat extremer”. Ze zegt echter ook dat haar kinderen niet zo blij zijn met de behandelingen van hun moeder. “Ik krijgt door mijn sexy uiterlijk namelijk meer aandacht van mannen dan mijn dochter.”

Mijn werkwijze:

Ik heb als cosmetisch arts een duidelijke visie over wat “het eindpunt”moet zijn van een behandeling. Deze “artistieke” visie is gekleurd door mijn werk als semi-professioneel (portret-)schilder. Ik ben van mening dat in een gezicht de aandacht uit moet gaan naar een aantal focuspunten. Ik vindt dat de natuurlijke blik naar de ogen moet gaan en in beperkte mate de mond. In tegenstelling tot de visagie, die vooral ogen en de mond accentueren, behandel ik als cosmetisch arts vooral de punten die afleiden van deze focuspunten.

Haar verzoek wekte weerzin op

Dit kunnen rimpels zijn, wallen of in het geval van deze dame een hele dunne mond zijn. Het eindpunt van een geslaagde ingreep is voor mij als mijn blik na afloop van nature naar de ogen worden getrokken. Met de ogen communiceer je en druk je jezelf uit. Dit was in het geval van deze mevrouw ook het geval. De mond was na afloop in harmonie met het gezicht en de blik ging van nature naar de ogen. Haar verzoek tot “extremer” wekte in alle eerlijkheid dus weerstand bij mij op.

Klant moet zich veilig voelen

Echter, als arts vind ik dat mijn eigen visie met betrekking tot wat mooi en gewenst is een relatieve waarde heeft en dat ik mij dienstbaar aan de persoonlijke smaak van de “klant” moet opstellen. Dit betekent overigens niet dat ik kritiekloos meega met alles wat de klant vraagt, maar wel dat ik me wel zo opstel dat de klant zich begrepen en veilig voelt om haar wensen cq angsten aan me mede te delen, zonder dat de cliënt bang is dat ik haar veroordeel. Het uiterlijk van de meeste vrouwen is een gevoelig punt.

Ethisch en juist gedrag begint met het concretiseren en uitvragen van de hulpvraag. Wat heeft zij in gedachten als zij spreekt over iets “ extremer”? Ik vroeg haar daarom om tijdens onze volgende ontmoeting een aantal foto’s mee te nemen. Haar ideaalbeelden bleken Angelina Jolie en Julia Roberts te zijn.

Julia RobertsIk heb haar toen uitgelegd dat deze filmsterren lippen hebben die supranormaal (meer dan gemiddeld)zijn. Supranormale lippen (maar bijvoorbeeld ook borsten) kunnen als sexier of glamoureuzer worden gezien, maar kan al snel omslaan naar iets wat als “ lelijker” of “ordinairder” wordt ervaren. Andere gelaatstrekken (jukbeenderen etc) kunnen ervoor zorgen dat deze bandbreedte groter wordt. Met andere woorden de lippen van Angelina Jolie kunnen als lelijk of vulgair worden ervaren in een gezicht met andere gelaatstrekken.

Ik heb haar toen inzicht gegeven wat naar mijn idee de bandbreedte van haar lippen in haar gezicht was en dat ik ook niet bereid was om deze te overschrijden. Te veel opgespoten lippen kunnen namelijk een soort “chimpansee” effect geven, omdat de lippen veel te veel naar voren gaan staan. De verhouding is in het zijaanzicht dan helemaal zoek.

Kwaak

Een subtielere weggever van opgespoten lippen is het zogenaamde duckface-syndroom. Door lokaal lippen op te spuiten, komt er een soort skischans die veel mensen niet bewust waarnemen, maar die ze wel onbewust met “nep” associëren. Als je eenmaal weet waar je op moet letten, herken je dit zo. Deze look wordt over het algemeen door veel mensen ook als lelijk en onnatuurlijk ervaren.

Nadat ik haar dit uitgelegd had, konden we snel overeenstemming bereiken over wat de grenzen van het lipvolume zouden moeten zijn. De weigering om aan zulke praktijken mee te werken zijn niet alleen om haar te beschermen, maar (om eerlijk te zijn) ook om mijn eigen reputatie te beschermen. Het resultaat van mijn behandelingen zijn namelijk ook mijn visitekaartje. Ze had begrip dat ik niet de dokter wil zijn waar patiënten onnatuurlijke lippen krijgen aangemeten.

Ik was echter wel bereid om binnen deze grenzen met haar smaak (en die van haar man) mee te gaan. Als een cliënt een beetje glamour in haar leven wil en ze door deze behandeling het gevoel krijgen een beetje bij de ‘rich and famous’ te horen, dan vind ik dat dit moet kunnen. Door een klein beetje volume ook boven de lippen te spuiten kan je een “extremere”, “supranormale” of “glamoureuzere” look creëren die niet met het “duckface” syndroom gepaard gaat. Als ze meer zou willen, dan zou ik haar jukbeenderen iets sterker moeten laten uitkomen om een tegenwicht te geven in haar gezicht.

Ik gaf aan dat ik vertrouwen had in mijn artistieke kwaliteiten om een echt “wow”-effect te creëren maar dat (afgezien van het zeer hoge kostenplaatje) ze dan wel de kans liep om door buitenstaanders alleen maar als sexy te worden gezien. Ik wees haar erop dat dit sexy en zeer “vrouwelijke” uiterlijk haar in haar andere rollen (zoals moeder, vriendin of werkneemster) zou kunnen remmen. De “glamour” verpakking zou dan de inhoud gaan overschaduwen. De patiënte was naar mijn idee een zelfbewuste vrolijke vrouw die heel benaderbaar overkwam.

Met andere woorden zij begreep dat als je als vrouw (of man) niet alleen maar kaviaar moet eten, maar dat je soms ook naar zuurkool snakt.

Rogier Meulenaar is cosmetisch arts en heeft dit artikel op persoonlijke titel geschreven. Rogier werkt voor de Praktijk voor Injectables.

 

Ethiek van de cosmetische geneeskunde

Barbie

Laat u stem horen over cosmetische chirurgie!
De komende weken brengen we op dit blog een discussie op gang over cosmetische chirurgie. Moet een arts alle cosmetische ingrepen doen die de patiënt vraagt? Welk probleem lost cosmetische chirurgie eigenlijk op? Waar ligt de grens? Wie bepaalt dat? Geef uw mening in de reacties. 

Het vakgebied van de cosmetische geneeskunde roept over het algemeen extreme reacties op in de samenleving. Ik merk dit nog het meest als ik op feestjes vertel dat ik cosmetisch arts ben. Soms is men uiterst gefascineerd en enthousiast maar ik krijg ook reacties waarmee men direct of indirect de morele integriteit van een cosmetisch arts in twijfel trekt.

Ik begrijp echter wel waar deze reacties vandaan komen. De cosmetische geneeskunde is niet alleen een nieuw vakgebied waar op dit moment de ontologische morele normering ontbreekt, maar is ook een miljoenenindustrie die bij volledige culturele acceptatie uiterst zichtbaar in de samenleving zal zijn. Dit tezamen zorgt ervoor dat het gevaar bestaat dat ijdelheid cq onzekerheid kan worden misbruikt om behandelingen te verkopen die daadwerkelijk het welzijn van de cliënt kunnen schaden.

Culturele normen worden opgerekt?

Maar er bestaat ook een gevaar voor de samenleving. Een aantal feministische denkers maken terecht de opmerking dat door de mogelijkheden van cosmetische chirurgie de culturele normen van normaal wordt opgerekt. Zij wijzen op het gevaar dat door deze oprekking “het normale” in de toekomst als abnormaal kan worden beschouwd.

borstvergrotingEen recent voorbeeld van dit verschijnsel is waarin vanuit een Engels gezin grote druk wordt uitgeoefend op een meisje van 14 om een borstvergroting te ondergaan omdat de anderen leden van de familie dit ook gedaan hebben.

Met het verschijnen van nieuwe behandelmethodes om op een snelle en veilige wijze het uiterlijk te veranderen wordt de samenleving door het ontbreken van een conventionele medische indicatie met nieuwe morele dilemma’s geconfronteerd.

De cosmetisch arts moet afgewogen beslissingen maken

Dit is de situatie waar de cosmetisch arts elke dag afgewogen beslissingen moet maken uit de verscheidene alternatieven tot handeling. Je kunt het als cosmetisch arts echter niet snel goed doen, omdat de goede redenen van de verschillende alternatieven (waaronder verbod of non-participatie) altijd mee resoneren.

Dit vraagt daarom om verdere deontologische verdieping van de morele vragen van dit nieuwe vakgebied zodat algemeen geaccepteerde ethische richtlijnen op het vakgebied van de cosmetische geneeskunde via het proces van discours kunnen worden gevormd.

Op verzoek van professor Liesbeth Woertman, (hoogleraar Psychologie aan de Universiteit van Utrecht) stel ik daarom de komende weken 3 casussen beschikbaar uit mijn praktijk, die als startpunt kunnen dienen voor een publieke discussie.

Deze casussen zijn gebaseerd op concrete situaties in mijn praktijk maar zijn op wezenlijke punten veranderd om de privacy van mijn patiënten te waarborgen. Bij voldoende animo en reacties is het plan om mijn eigen handelswijze en de bijbehorende beweegredenen op deze casussen weer te geven.

Casus 1:

“Een dame heeft een lipvergroting ondergaan in mijn praktijk. Ze heeft in het verleden ook een borstvergroting ondergaan. Ze belt mij een week later op omdat haar man en vriendinnen niet genoeg het verschil konden zien (die zij overigens wel ziet). De lippen zien er te “natuurlijk” uit.”

Ze zegt er dan ook bij dat: “U heeft mooi werk afgeleverd maar in mijn kringen houden we van wat extremer”. Ze zegt echter ook dat haar kinderen niet zo blij zijn met de behandelingen van hun moeder. “Ïk krijgt door mijn sexy uiterlijk namelijk meer aandacht van mannen dan mijn dochter”

Drs Rogier Meulenaar MD Msc.BA, Cosmetisch arts bij de Praktijk voor Injectables

De arts heeft dit artikel op persoonlijke titel geschreven.

Je zult geen beeld maken

Door Taliban opgeblazen Boeddha's

In de grote religies wordt ons opgeroepen om geen beeld te maken van God. God is zo groot, die past niet in een beeld. Dat brengt mij op de gedachte of wij als mens wel in een beeld passen. Een beeld kan immers niet samenvallen met datgene waar het naar verwijst.

Ik ben psycholoog, moeder, dochter…

Onze zelf- en lichaamsbeelden zijn gevuld met ideeën van anderen over ons. Daarna doen we er zelf nog een schepje bovenop door onze functie, uiterlijk, macht, geld en relaties onderdelen te laten zijn van het beeld over onszelf. Ik ben psycholoog, de moeder van, de geliefde van, woon in een mooi huis. De meningen van anderen en de rollen die we spelen vormen onze zelf- en lichaamsbeelden.

Zelfbeeld

Wie ben ik als dat niet meetelt? Weet ik dan nog een antwoord te formuleren?En wie ben ik als ik dat allemaal verlies? Nu mensen hun baan verliezen, ouder worden of ziek wat blijft er dan nog over van onze opgebouwde beelden? Verliezen we dan onszelf of slechts het beeld over onszelf?

Een barst in ons beeld

Het beeld vormt een gevangenis, een venster, een nauwe blik waarmee we naar ons zelf kijken. Door verlieservaringen, zoals het verlies van onze jeugd, kan er een barst in ons beeld ontstaan. Het mooie van een barst is dat er meer ruimte komt. Meer ruimte om op een bredere manier te kijken. Iets nieuws aan te pakken en op een andere manier over jezelf denken.

De meeste mensen zijn geneigd hun barst te plakken. Gauw een pleister erop. Snel lijmen en verder vanuit het oude vertrouwde beeld. Zonder beeld leven is niet mogelijk. Maar wel voor een moment.

Even uit het hoofd, uit de beelden en ervaren dat je meer bent dan een beeld.

Psychologie van het Uiterlijk

Litte Miss Sunshine

Kleine Miss

Een typisch Amerikaans verschijnsel? Kleine meisjes, helemaal opgemaakt, die op commando dansen, heupwiegen en zingen? Toddlers and Tiaras is in Nederland (nog) niet te zien. In Amerika is het een populair programma. Het is een schoonheidswedstrijd voor kinderen. Een zogenaamde realityshow die ouders met hun kinderen laten zien in de voorbereiding naar de wedstrijd. Pruiken, nepnagels, make up en sexy heupwiegen zijn vaste onderdelen van het trainingsprogramma.

De fotografe Susan Anderson maakte een fotoserie van deze meisjes, getiteld High Glitz. Moeders staan handenwringend aan de kant wanneer hun dochter aan de beurt is. Het zijn over het algemeen laagopgeleide vrouwen. Het kind, de dochter moet het maken. De spotlights en het applaus stralen ook op de moeder af. Hoopt ze. Op jonge leeftijd als ‘ding’ gesocialiseerd worden. Wat doet dat met het zich ontwikkelende zelf- en lichaamsbeeld?

Weet u of er in Nederland schoonheidswedstrijden voor kinderen worden georganiseerd? Zou u uw kind daaraan mee laten doen? Ik hoor het graag.

Liesbeth Woertman.

Bekijk hieronder één van de afleveringen:

Wie bepaalt wie wij zijn?

Marjolijn Februari

Van geslacht veranderen is geen sinecure. Je moet je hele leven hormonen slikken en medische ingrepen doorstaan. Dit weekend las ik dat columniste Marjolein Februari sinds 2012 als Maxim door het leven gaat. Mijn fascinatie bij transgenders is: waarom neemt men deze rigoureuze stap?

Er bestaan mannelijke vrouwen en vrouwelijke mannen. Waarom de volledige transformatie en niet accepteren dat je als mens blijkbaar niet in een specifiek hokje valt? Hieraan gerelateerd: voor wie willen transgenders nu eigenlijk van geslacht veranderen? Voor zichzelf? Of wil men passen in het 2-dimensionale manvrouwbeeld dat anderen van hen hebben?

Wie niet gelukkig is, maakt verkeerde keuzes

We leven in een individualistische samenleving. We kiezen voor geluk en wie niet gelukkig is, maakt de verkeerde keuzes. De chirurg maakt ons meer onszelf, als we toevallig geboren zijn in een verkeerd lichaam. Lekker makkelijk. Of misschien toch te makkelijk? Het is niet mijn bedoeling om transgenders te veroordelen. Dat zou onterecht zijn, want ik kan mij de psychologische last van deze mensen helemaal niet voorstellen. Mij gaat het om wat anders. Ik geloof dat de veranderingswens die mensen hebben,  vooral komt door anderen.

Het zijn anderen die je in een rol dwingen

Afgelopen zaterdag gaf transman Maxim in de Volkskrant aan waarom hij van sekse wilde veranderen. “Ik schaamde me omdat er iets mis was. Ik dacht: iedereen ziet het.” Even verder: “Ik voelde dat ik bij de jongens hoorde. Vlak voor een musical moest ik lippenstift op. Ik zei: dat wil ik niet. Ze hielden voet bij stuk.

Wat mij in het interview opviel was het belang dat Maxim Februari hecht aan anderen. Het zijn klasgenoten die hem dwingen lippenstift te dragen, het is zijn omgeving die hem in de ongewenste vrouwelijk rol dwingt. Kortweg: hij schaamt zich voor de reactie van anderen. Ik snap die schaamte, ik begrijp het gevoel van vernedering. Als men je vrouwelijke eigenschappen toekent, op grond van niet-zelfgekozen uiterlijkheden, dan zal dat heel onaangenaam zijn.

Oogkleur net zo belangrijk als geslacht

Wat als de maatschappij sekse, net zo belangrijk zou vinden als de kleur van je ogen? Je hebt blauwe ogen of bruine ogen, maar we dichten daar verder geen karaktereigenschappen aan toe. Als anderen je oogkleur niet belangrijk vinden, waarom zou jij je er dan druk maken? Goed, de één vindt blauw mooier en de ander bruin: maar het is geen belangrijke zaak. We kennen geen glazen plafonds voor blauwogige mensen. Ze hoeven geen lippenstift op. En we menen evenmin dat bruinogigen doorgaans van bier, voetbal en auto’s houden.

Als we sekse net zo belangrijk zouden vinden als oogkleur: hoeveel transgenders zouden er dan zijn? Ik heb het antwoord niet, maar ben wel benieuwd.

Door: Andreas Bouman.

Bron foto: http://www.stamhotel.nl/uitgelicht/marjolijnmaxim-februari/

 

Flikkerende beelden

Protest Homohuwelijk

In het weekend was er een grote demonstratie in Parijs. Meer dan 300.000 mensen demonstreerden tegen het homohuwelijk. Heel uiteenlopende mensen deden mee. Ik was verbaasd dat zo’n grote groep Fransen tegen zijn. Het belangrijkste argument dat ik hoorde was, dat ze het onnatuurlijk vinden. Kijk dat ze het huwelijk onnatuurlijk vinden, dat kan ik snappen. Maar dat was het niet. Ze vinden het onnatuurlijk dat twee mannen of twee vrouwen trouwen. Zelf vind ik het een verregaande vorm van aanpassing.

In Nederland denken we daar anders over en functioneert het homohuwelijk al weer een aantal jaren. Wel bestaan er veel vooroordelen over homo’s. We beperken ons hier tot mannen. Homoseksuele mannen zouden meer een soort vrouwen zijn, denken we vaak. In hun manier van doen en in hun uiterlijk lijken ze toch meer op vrouwen? Of zou dat komen omdat die homoseksuelen meer opvallen in het straatbeeld?

Homoseksuele mannen besteden inderdaad meer tijd en aandacht aan hun uiterlijk dan heteroseksuele mannen. Zij zijn trendsetters in de mode. En in het hofmakerijspel, kijkers en bekekene. Het is niet zo dat het een het mannetje en de ander het vrouwtje is. Dat kan wisselen, die rollen liggen niet vast. Dit maakt homo’s gevoeliger voor hun uiterlijk. Jong zijn en er goed uitzien is een belangrijk onderdeel van de gayscene.

Het leuke vind ik dat er hele masculiene mannen zijn die op mannen vallen. Gekleed in leer, al dan niet met een motor, super mannelijk en toch homo. Deze mannelijke mannen zetten ons vooroordeel over wat homo’s zijn op zijn kop. Maar er zijn ook hele vrouwelijke, goed geklede homomannen.

En niet te vergeten saaie, burgerlijke en onopvallende homomannen. Ouderwetse mannen. Mannen die willen trouwen.

Door: Liesbeth Woertman

Het motto van mijn boek

Epictetus

Epictetus

“Mensen worden niet in verwarring gebracht door de gebeurtenissen, maar door hun opvattingen over de gebeurtenissen” Epictetus ongeveer 50-130

Dit beroemde citaat van de filosoof Epictetus is een leidraad in mijn werk en leven. Het motto parafraseer ik in mijn boek ‘Psychologie van het uiterlijk’. Het is niet het uiterlijk wat mooi of lelijk is, maar onze opvattingen over het uiterlijk.

Hoe wij over ons lichaam denken is bepalend. Je kunt dus beter aardiger over je uiterlijk gaan denken, dan het mes te hanteren.

Liesbeth Woertman.

Hoe echt bent u?

Matrushka poppetjes

Matrushka poppetjes

Kent u dat gevoel van onechtheid? Het gevoel alsof je in de verkeerde film speelt?

De vraag wat echt of onecht is, is de grootste fascinatie in mijn leven en
in ieder geval de basis van mijn onderzoeken. Wat ik daarmee bedoel?
De ontdekking als je jong bent dat volwassenen met dubbele tong spreken. Ze vertellen je dat je een aardig kind moet zijn en zelf lopen ze te snauwen. Als je vraagt: ‘Mamma, wat is oneindig? En nooit meer? En ik word bang van die gedachte’, dan moet je gaan slapen.

In je puberteit, waarin jezelf en de wereld helemaal op hol geslagen lijken, neemt het gevoel van onechtheid toe. Wat zien die jongens toch als ze fluiten? Wie ben ik, los van mijn ouders? Je gaat toch niet met een vreemde man in een huis wonen? En niemand die een antwoord geeft.

Je gaat op zoek naar voorbeelden. Voorbeelden van wie je niet wilt zijn, helpen ook. Voorbeelden van levens en mensen die je wel wilt zijn. Maar de idealen zijn zo ver weg, zo onbereikbaar. Daar zijn het uiteraard ook idealen voor, maar dat leer je pas later.

Maar ook het beeld dat je van jezelf hebt, valt niet samen met jou. Help!
Ik kijk via een beeld naar mijzelf en vergelijk mezelf met ideaalbeelden. Dat zelfbeeld is opgebouwd door ervaringen met anderen. De ander bepaalt de manier waarop ik over mezelf denk.

Deze dubbele omweg moet wel tot gevoelens van onechtheid leiden.

Ik hoor graag uw ervaringen.

Liesbeth Woertman