De wereld staat in brand. Hamas en Israël alweer slaags. Oekraïne waar mensen moeten leven met grote onzekerheid, omdat het onduidelijk is wie de goede en wie de vijand is. Beschietingen komen van alle kanten.

Ik verlies al zo vaak de hoop in mijn welvarende Nederland. Moedeloos word ik van al die oorlogsbeelden. Dan heb ik de literatuur en de filosofie hard nodig. Ik lees Kierkegaard ‘Wat de liefde doet.’ Hij schrijft op pagina 255:

“Niemand kan hopen zonder tegelijkertijd liefdevol te zijn, hij kan niet hopen voor zichzelf zonder tegelijkertijd liefdevol te zijn, want het goede bezit een oneindige samenhang. Maar is hij liefdevol, dan heeft hij tegelijkertijd hoop voor anderen. En in dezelfde mate waarin hij hoop heeft voor zichzelf, in precies diezelfde mate heeft hij hoop voor anderen. Want precies in dezelfde mate waarin hij hoop heeft voor zichzelf, in precies dezelfde mate is hij een liefdevol mens. En in dezelfde mate waarin hij hoop heeft voor anderen, in precies diezelfde mate heeft hij hoop voor zichzelf.

Hoop alles, geef geen mens op, want hem opgeven betekent: je liefde voor hem opgeven. En als je je liefde voor hem opgeeft, dan houd je er zelf mee op een liefdevol mens te zijn”.

Op een of andere manier geeft deze tekst mij hoop. Het relationele aspect van liefdevol zijn, komt hier sterk in naar voren. Het gaat niet om het populistische navelstaren van ‘Als ik maar gelukkig ben’. Juist het in de grond ondeelbaar zijn van ‘ik en ander’ laat Kierkegaard mooi zien.

Altijd, in elke omstandigheid liefdevol blijven, wat zou ik dat graag kunnen.

Door: Liesbeth Woertman