Tieners en erbij willen horen

Tieners die iemand op zichzelf proberen te worden en bij de groep willen horen, zitten in een lastige spagaat. Dat geldt voor nu maar ook voor de eerste groep tieners in de jaren, waartoe ik behoor. Mijn moeder bepaalde wat voor kleding ik droeg. Ik had een sterk verlangen om los te komen en wilde ontzettend graag mijn eigen kleding uitkiezen.

Op mijn 15de haalde mijn moeder me van school omdat als ik niet wilde werken (haar woorden) dan moest ik maar werken bij een baas. En zo geschiedde. Het kwam niet bij me op om me tegen haar besluit te keren en zo kwam ik als 15 jarige op een kantoor terecht. Maar het enorme grote voordeel was dat ik nu mijn eigen geld had. 225 gulden in de maand verdiende ik met veertig uur werken. Het eerste kledingstuk dat ik kocht was een strakke fluwelen Levi’s broek die ik alleen aankon als ik op bed ging liggen om de rits dicht te zippen. Ik was de koningin te rijk en had absoluut niet door dat de reclame die aan het merk Levi’s rebellie koppelde, mij door die betekenis tot deze koop liet besluiten. Mijn moeder bekeek het met afgrijzen.

Nu hebben de meeste moeders en vaders deze vanzelfsprekende autoriteit niet meer over hun tiener kinderen. Zij moeten zichzelf de wet stellen maar ja dat lukt de meesten nog niet. De consumptiemaatschappij waarin we nu leven is gericht op productie en de afzet van zoveel mogelijk goederen (zie van Dale). Meisjes van 9 jaar die cosmetica en huidverzorgingsproducten kopen die ze niet nodig hebben en zelfs schadelijk kunnen zijn, worden door influencers op tiktok en allerlei reclames hiertoe verleid.

Ik kon me eventueel nog tegen mijn moeder afzetten maar wat kunnen de tieners van nu? Zoekend naar wie je bent en verlangend om erbij te horen, zoeken tieners heel duidelijk naar voorbeelden en denken die te vinden op tiktok. Aardige mooie jonge vrouwen verleiden hen tot het gebruiken en kopen van cosmetica. Waar betalen ze dat van?

Intensief gebruik van sociale media door tieners doet de zelfobjectivering van het eigen lichaam toenemen. Dat weten we al sinds 2014. Tiktok is van recentere datum en door het inzetten van jonge influencers, een soort oudere zus of broer, is het voor de tiener nog lastiger om manipulatie te herkennen. De koppeling van de betekenis van cosmeticaproducten aan mooi zijn en daardoor geliefd, aantrekkelijk worden, is een hele gemene associatie die er bij jonge mensen uiteraard als zoete koek in gaat.

Leven in de beeldcultuur vergroot de kans om je te identificeren met wat je niet bent. En daar zit mijns inziens de grootste pijn. Laat ze zingen, muziek maken, een gedicht schrijven, dansen, lachen, stoeien, oma plagen, taarten bakken, vallen en falen en laten wij als volwassenen om hen heen staan, empathisch, belangstellend en met warme ogen, zomaar, zonder camera.

Geen dieet maar beter leren voelen

Cover van Harpers Bazaar

22 januari staat er in de Volkskrant en in het Algemeen Dagblad een artikel over de nieuwste dieet,- en trainingsrage. Niks nieuws onder horizon want dat gebeurt altijd in januari. Geen alchohol (dry january), een nieuw dieet en sporten zijn al jaren zogenaamd groot nieuws in januari in allerlei vrouwentijdschriften.

Nu januari 2024 een nieuw dieet met weinig calorieen, veel sporten voor veel geld en na zes weken een fotoshoot. Blijkbaar een aantrekkelijk aanbod voor BNers. Worden zij hiervoor betaald? Dat zou me niet verbazen.

https://www.volkskrant.nl/columns-van-de-dag/bn-ers-hebben-weer-iets-nieuws-een-extreem-dieet-dat-extreem-veel-geld-kost-trap-er-niet-in~b9c59c30/

https://www.ad.nl/show/jaloersmakende-plaatjes-van-afgetrainde-bners-als-inspiratie-oke-maar-niet-als-doel-om-na-te-streven~a636354e/

De psychologische associatie van schoonheid en geluk maakt dat we hier zo massaal intuinen. Eindeloos nieuwe producten worden er op de cosmetica en welzijnsmarkt gelanceerd met allemaal dezelfde belofte. Als we dit nieuwe product kopen dan worden we gelukkig. Terwijl toch iedere volwassene weet dat spullen, dingen ons heel kort een fijn gevoel geven en dan is het fijne gevoel weer voorbij. Spullen maken ons niet gelukkig. En we weten ook allemaal dat we een lage inname van calorieen niet volhouden en we zelfs weer iets dikker worden na het zoveelste dieet.

Blij zijn met je lijf (body positivity) lijkt het weer te gaan verliezen van dunner en gespierder. Tenminste in de beeldcultuur maar je kunt beter uit je hoofd en in je lichaam leven.

Het is fascinerend en tegelijkertijd angstaanjagend, al die mensen die talloze uren achter hun beeldscherm zitten om een perfect zelf te construeren en te verfraaien. Veel tijd en geld uitgeven aan cosmetica en hun eigen gezicht en lichaam niet meer kennen. Hun bewerkte uiterlijk gaat dan fungeren als hun echte zelf. De wereld op zijn kop wat angst en leegte veroorzaakt.

Echte ervaringen zijn altijd lichamelijk. Voel in en met je lichaam wat je echt nodig hebt, breng tijd door met vrienden, geniet van wat je eet en speel en beweeg en bovenal bemin.

De eenzame eeuw

Ik kreeg dit prachtige boek van een vriend voor mijn verjaardag. Wij hadden het interview met Noreena Hertz en Janine Abbing in het programmma Wintergasten gezien en waren van haar onder de indruk. Hij had dat onthouden en maakte mij blij met dit geschenk.

Vooral boeiend vind ik haar analyses als econome rondom het onderwerp eenzaamheid. Als psycholoog dacht ik dat dit toch meer een sociologisch en psychologische onderwerp was. Maar nee, Hertz trekt het onderwerp breed. Zij schreef dit boek tijdens de corona epidemie. Zij laat de relatie tussen het neo liberalisme, technologische ontwikkelingen, verstedelijking en eenzaamheid goed zien.

Maar ze komt ook met voorstellen hoe we die eenzaamheid kunnen doorbreken. Het belang van relaties, ook kleine contacten met de cassiere of de postbode, hebben al een positieve invloed. Het belang van gemeenschappelijke, publieke ruimtes onderstreept ze, zoals bibliotheken waar we elkaar kunnen ontmoeten. Kortom, elkaar fysiek ontmoeten.

Verbonden zijn met anderen is onze natuurlijke en gewenste toestand. Wonderlijk toch dat we ons natuurlijk verlangen en vermogen, zo tegenwerken. Niemand wil in een overvolle trein, waar niemand elkaar aankijkt maar juist ontwijkt. Niemand wil op een markt lopen waar alle mensen oortjes in hebben en naar de grond kijken. Ieder mens wil vriendelijkheid en gezien worden. Een kleine glimlach naar elkaar doet al wonderen. Begin ermee en ervaar hoe fijn het ook voor jezelf is.

Het boek van Noora Hertz, onderbouwd met veel onderzoek, laat ons weer duidelijk zien, hoe wonderlijk we vaak bezig zijn, maar in ons hart wisten we dat al. Nu nog doen.

Het tijdloze genot van een witte wereld

Wat bijzonder om vanmorgen wakker te worden in een witte wereld. Weliswaar een dun laagje, maar toch, toen ik de gordijnen open deed, sneeuwde het. Een witte, ongerepte wereld toonde zich en riep in mijn borst een groot verlangen op. Nu nog een roodborstje en dan was het beeld compleet of een ijsvogel. Wonderlijk hoe zo’n klassiek beeld direct een fijn gevoel oproept.

Ik las in het weekend Van oude mensen geschreven door Laure Adler. Op pagina 23: “Ouderdom is een gevoel, geen werkelijkheid. Het overvalt je op een mooie dag bij het ontwaken, bij een onverklaarbare vermoeidheid of wanneer je op straat onverhoeds in een winkelraam je spiegelbeeld ziet en je rug net iets krommer blijkt te zijn dan je dacht”.

Je leeftijd kennen, ik werd 70 afgelopen week, is ook omgeven door emoties. Je kunt oud zijn en het weten, maar het niet voelen of in ieder geval niet de hele tijd. Pas bij pijn of ongemak voel je je oud, terwijl je het op dat moment misschien niet bent. We kunnen in 24 uur zelfs verschillende meerdere leeftijden hebben/voelen.

Het gevoel geen leeftijd te hebben zoals vanmorgen toen ik blij werd van de sneeuw is uiteraard ook mogelijk.

Topdag ik werd 70

fotograaf Pete Pronk

Op 10 januari 2024 werd ik 70. Omdat te vieren had ik Sempre Lui, een mooi intiem restaurant, in Wijk bij Duurstede afgehuurd. Samen met de chef een heerlijk vegetarisch viergangen menu samengesteld en voor de liefhebber met wat vis. Aangevuld met een wijn arrangement. Het restaurant is niet groot dus na veel wikken en wegen, 25 mensen die me dierbaar zijn, uitgenodigd.

Mijn wens was een lied, gedicht, tekening of een uitje als cadeau.

Mijn heerlijke kleindochter beet de spits af met een lang zal ze leven op haar gitaar. Daarna een prachtig liefdeslied door Barend. Mijn zoon Andreas die me er fijntjes aan herinnerde in zijn verhaal dat ik vooral in mijn hoofd leef(de). Er werden gedichten voorgelezen en het slot was voor Daniel die mij vergeleek met Diotima. Een aantal kon zich niet inhouden en gaf toch weer een boek. U begrijpt dat ik volkomen verguld was met al die kostbare geschenken.

En dan het eten en de bediening. We zaten aan twee lange tafels. Wat een rijkdom al die mensen uit verschillende perioden in mijn leven bij elkaar. En wat een rijkdom al die smaken die zo zorgvuldig waren samengesteld. Gesmuld hebben we van pompoen, schorseneren, knolselderij in heerlijke sauzen en een hele diepe vissoep van langoustines. Ware smaakexplosies, erg lekker. Een beter diner had ik me niet kunnen wensen. En dan de bediening door een jonge jongen die vrolijk, vakkundig en speels langs die grote tafels liep en vertelde wat we aten en dronken.

Het was een topavond. Het is heerlijk om 70 te zijn en me omringd te weten door zoveel liefde en vriendschap en heerlijk eten. Vol vertrouwen ga ik mijn nieuwe jaar in.

Wat is er aan de hand met onze meisjes?

Wat is er met onze meisjes aan de hand? De Volkskrant kopte als eerste begin januari 2024 dat het aantal meisjes en jonge vrouwen tot 30 jaar, die zichzelf verwonden, met 50 procent was toegenomen. In concrete cijfers gaat het nu om 6000 jonge vrouwen die zichzelf snijden, branden of op een andere manier verwonden en blijkbaar zo ernstig, dat zij in het ziekenhuis belanden.

In de psychiatrie komt dit veel voor en zien we dat als er op een groep aan zelfverwonding wordt gedaan door een meisje, anderen dit overnemen. Sociale besmetting wordt dit genoemd. Over de mentale gezondheid meisjes en jonge vrouwen, bestaan al langer zorgen. Bijna de helft (47 procent) van de meisjes op de middelbare school piekert veel, is snel angstig en voelt zich vaak ongelukkig, bleek deze zomer uit onderzoek van de Universiteit Utrecht en het Trimbos-instituut. Bij jongens gold dat voor 14 procent.

In de Trouw van 8 januari 2024 wordt gewezen op sociale media gebruik en de coronacrisis maar dat zijn geen redenen maar eventueel uitlokkende factoren. Maar wat zijn de redenen van dit gedrag? De kwetsbaarheid van de puberteit wordt genoemd en de overgang naar de middelbare school maar dat is van alle tijden dus dat lijkt me onwaarschijnlijk. “Terwijl de wereld steeds chaotischer wordt, worstelen meisjes met de onzekerheid van de puberteit. Dan zijn er ook nog de chatgroepen, Instagram en TikTok, die schoonheidsidealen voorspiegelen”aldus de geinterviewde Robert Vermeiren, hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie LUMC.

Zelf denk ik meer aan de enorme keuze vrijheid op gebieden van het leven en de daaruit voortvloeiende onzekerheid en in het bijzonder het veranderende lichaam om vrouw zijn, in te vullen. De hoofdvraag van de adolescentie is: Wie ben ik? Los van mijn ouders en in vergelijking met anderen en op wie richten zich mijn ontluikende seksuele gevoelens. Deze vraag in een snel veranderend lichaam met al die razende nieuwe gevoelens door je lijf, is bijzonder lastig. Vooral omdat dat veranderende lichaam met die nieuwe vormen al betekenis krijgen door de blikken van jongens en mannen, voordat dat dat nieuwe lichaam van jou is. En ls de anderen waarmee je je gaat vergelijken gemanipuleerde beelden zijn, dan kun je alleen maar ongelukkig over te zelf worden.

En waren piekeren onze meisjes over en waar zijn ze angstig voor?

Een tweede belangrijk aspect lijkt mij de grote prestatiedruk, het niet mogen oefenen met fouten maken, maar zogenaamd alles perfect moeten doen, schadelijk voor onze jongeren, maar waarom zou dat schadelijker voor meisjes zijn dan voor jongens? Daar kom ik dan weer niet uit.

Kortom goed onderzoek zou zeker kunnen helpen om de vraag te beantwoorden wat er met onze meisjes aan de hand is. In de tussentijd daag ik volwassenen uit om beter te luisteren naar onze tieners en adolescenten. Help hen, sta hen bij, wees nieuwsgierig naar hun gevoelens en gedachten. Durf hen te begrenzen in hun sociale media gebruik. Want als er andere mensen zijn om je angsten en zorgen mee te delen, kan het leven dragelijker worden.

Texel 2024 een prachtig begin van het jaar

Fotograaf Pete Pronk

We, vriend Pete en man Barend en ik, zijn weer een paar dagen op Texel. Het is hier nat. Zelfs op de wandelpaden in de duinen moeten we regelmatig aan de kanten klauteren om verder te kunnen, omdat grote plassen ons de doorgang belemmeren. Hier op deze wandeling lukte het nog net om door het water voort te gaan. Ik had het gevoel alsof ik hoog liep en de diepte in keek. Voelde me wat bibberig door het gevoel van hoogtevrees wat het bij me opriep.

Maar het is hier weer heerlijk. Wat is dat toch op die waddeneilanden wat me zo goed doet voelen? Het licht dat zo bijzonder is, is daar zeker onderdeel van. Maar ook het maken, zo met ons driemansschap, van een kleine wereld, de stilte, de wind die hier zo hoorbaar en voelbaar is, doet me goed. Stapels boeken hebben we naar ons hol gesleept. Maar wat toch het meest bijzonder blijft, is onze gesprekken, die direct, na de nacht, aan de ontbijttafel beginnen. We vertellen elkaar onze dromen, De andere twee luisteren aandachtig en stellen vragen aan de dromer en doen suggesties. Heel ontdekkend vaak en heilzaam. Als er geen dromen zijn onthouden, dan vertellen we over iets wat ons geraakt heeft in het lezen of uit onze geschiedenis.

Daarna gaan we altijd 20 minuten mediteren.

De ochtend is dan meestal al bijna voorbij. Na wassen en aankleden gaan we naar buiten om te wandelen, daar praten we meestal niet zo veel. Er wordt alleen gelopen, soms in tweetallen of heel rustig achter elkaar. Er worden veel foto’s gemaakt door de mannen. We wijzen elkaar op bloemen en vogels en eventueel andere dieren. Vandaag zag ik voor het eerst van mijn leven een ijsvogel. Prachtige vogel, ik werd er blij van.

Wonderlijk is ook dat ik hier altijd heel goed kan schrijven. Het lijkt alsof de belemmeringen die ik thuis ervaar, hier niet zijn. En dan doel ik niet op praktische belemmeringen maar op een negatieve stem die dan zegt waarom zou je je inspannen, je hebt toch lang genoeg gewerkt? Op Texel of op Schier ben ik creatief, zie ineens verbanden en durf ik meer en zwijgt mijn criticus. Er is minder scheiding tussen dag en nacht en de tijd lijkt vloeibaar.

Het gevoel van het lopen door het water, vanuit de hoogte, de diepte zien, is zeer toepasbaar op mijn schrijven, hier op Texel. Ik neem het graag mee naar huis

Moedig het nieuwe jaar in om de zachtheid in de wereld te brengen

fotograaf Pete Pronk

Lieve mensen

Wat is er weer veel gebeurd in ons persoonlijke leven en zeker in de wereld. Hoe somber kunnen we worden van al dat geweld, ziekten en tegenslagen. Toch kies ik ervoor om vandaag, de laatste dag van 2023, voor de hoop te gaan.

Wat is je visioen voor de mensheid, de wereld en jou zelf dat vroeg een dierbare vriendin me afgelopen donderdag. Ik stotterde wat…….. en vond het een moeilijke vraag. Ja wat is mijn visioen? Als ik eerlijk ben vrede op aarde, harmonie en armoede en geweld de wereld uit. Volkomen onrealistisch en ik schaam me omdat het zo kinderachtig klinkt.

Maar kijk toch eens rustig naar deze prachtige foto van Texel. En ik keek naar mijn andere foto’s die gemaakt zijn in 2023. Wat een prachtige ontmoetingen. Wat een liefdevol samenzijn. Wat een inspiratie. En ik schaamde me opnieuw omdat ik veel gebeurtenissen alweer vergeten was. Hoe lastig is het toch om liefdevol aanwezig te zijn en blijven bij alles wat zich aandient en iedere dag dankbaar te zijn en proberen de zachte vriendelijkheid in de wereld te brengen.

Ik ga het toch weer proberen om moedig te zijn en vol vertrouwen, tegen de klippen op, om de zachtheid bij mezelf en andere mensen tevoorschijn te laten komen en onze kwaliteiten in te zetten voor meer samen. Er is geen andere weg. Ik weet nu al dat ik regelmatig zal struikelen maar nogmaals ik zie geen andere weg.

Een jaarwisseling in dankbaarheid voor al het goede dat we mochten ontvangen en een liefdevol 2024 wens ik iedereen toe.

Ministerie van mooie mensen, gebaseerd op Je bent al mooi

Hoe leuk is dat? Een jeugdvoorstelling over uiterlijk en hoe bijzonder het is dat we allemaal verschillend zijn, gebaseerd op mijn boek Je bent al mooi. De schoonheid van imperfectie.

Maanden geleden had ik een gesprek met Meike van den Akker over Je bent al mooi. Zij had het idee om een jeugdvoorstelling te maken over dit onderwerp. Ondertussen is dit werkelijkheid geworden. Na elke voorstelling wordt er met de kinderen gesproken. Er ontstaat dan een gesprek over over wat mooi is, maar meer nog: wat eigenheid is en hoe je die kan “leven”.

Het theatergezelschap De Witte Pomp is een creatief laboratorium voor theaterkunst. De voorstellingen schuren en troosten, verleiden en verwonderen. Kijk op hun website voor de speeldata www.dewittepomp.nl

Misschien toch ooit eens een kinderboek maken over Je bent al mooi?

Lichaam en geest zijn een, We hangen van tegenstrijdigheden aan elkaar

Ik mocht het de laatste weken weer eens sterk ervaren dat lichaam en geest een zijn. Ik was eerst verkouden, tranende ogen, lichte hoofd- en keelpijn, zodat ik amper kon lezen. Daarna kwam er nog een virus bij, tenminste zo leek het en ging ik van verhoging naar koorts. Ruim twee weken in de lappenmand en ik was uiteindelijk nergens. Had het sterke gevoel dat er iedere dag stukjes van me werden afgebroken, vernietigd of ingeslikt. Iedere dag werd ik minder en minder tot aan zeer negatieve gedachten en behoorlijk wanhopig.

Nu ik weer twee dagen aan de beterende hand ben, kijk ik met stomme verbazing naar mezelf. Hoe heb ik me zo kunnen laten gaan? Waarom ging ik zo de diepte en de chaos in? Waarom lukte het me absoluut niet om me daar tegen te verzetten? Wie het weet mag het zeggen.

Nu ik weer in het land van de levenden ben, lijken de afgelopen weken, totaal onwerkelijk. Toen ik in die put, in die gevangenis zat, kon ik me niet voorstellen dat ik daar ooit uit zou komen. Feitelijk lijkt er niets veranderd maar het voelt alsof het licht aangegaan is, in mij, en de wereld mij weer wil opnemen.

Deze week lazen we in onze Junggroep in het krankzinnige Rode Boek van Jung o.a. deze regels

“Wij begrijpen niet en wij leven het onbegrijpelijke. Wij hebben niet lief en wij leven het niet geliefde. En wij keren ons weer om en begrijpen en leven het onbegrijpelijke. Wij hebben lief en leven het liefhebbende, trouw aan jouw wet”.

Zo’n krankzinnige tekst helpt me omdat die de tegenstrijdigheid die het leven is, benoemd wordt.